HENRYK SIENKIEWICZ

„LATARNIK”

Wstęp

„Latarnik” Henryka Sienkiewicza to nowela, która powstała w 1881 roku i jest jednym z najbardziej znanych utworów tego autora. Nowela opowiada historię Skawińskiego, polskiego emigranta, który po latach tułaczki po świecie znajduje pracę jako latarnik w miasteczku Aspinwall w Panamie. Utwór porusza tematykę nostalgii za ojczyzną, samotności oraz trudnej sytuacji emigrantów. „Latarnik” to opowieść o poszukiwaniu spokoju i stabilizacji, ale także o nieuchronnym powrocie do wspomnień i tęsknoty za krajem.

Autor książki

Henryk Sienkiewicz (1846-1916) to jeden z najważniejszych polskich pisarzy, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1905 roku. Sienkiewicz zasłynął głównie z powieści historycznych, takich jak „Trylogia” czy „Quo vadis”, które kształtowały świadomość narodową Polaków. „Latarnik” jest jednym z jego krótszych dzieł, które ukazuje głębokie uczucia związane z utratą ojczyzny i trudnościami życia na emigracji.

Zestawienie postaci

Skawiński – główny bohater noweli, polski emigrant, który po latach podróży i poszukiwań stabilnego życia, zostaje latarnikiem w Aspinwall. Jest człowiekiem starszym, zmęczonym życiem, który marzy o spokoju i ucieczce od przeszłości. Praca latarnika wydaje mu się idealnym rozwiązaniem, ale odnalezienie polskiej książki przypomina mu o ojczyźnie i budzi dawno uśpione uczucia.
Kapitan – osoba, która zatrudnia Skawińskiego jako latarnika. Wspiera go i ma do niego zaufanie, ale ostatecznie, po wypadku, zmuszony jest zwolnić go z pracy.
Narrator – opowiada historię Skawińskiego, ukazując jego przeszłość i wewnętrzne rozterki.

Motywy literackie

1. Motyw nostalgii za ojczyzną
W „Latarniku” nostalgia za Polską jest głównym motywem. Skawiński, mimo że stara się zapomnieć o przeszłości, nie może uciec od swoich korzeni. Odnalezienie „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza przypomina mu o kraju i budzi w nim głęboko ukryte uczucia.

Cytat:

„Pan Tadeusz! Skawiński otworzył książkę, a łzy pociekły mu z oczu…”

2. Motyw samotności
Samotność jest nieodłącznym elementem życia Skawińskiego. Praca latarnika, choć początkowo wydaje się idealnym rozwiązaniem, tylko pogłębia jego odosobnienie i oddalenie od świata.

Cytat:

„Samotność była jego chlebem powszednim…”

3. Motyw ucieczki przed przeszłością
Skawiński stara się uciec od swoich wspomnień, pragnąc spokoju i stabilizacji. Jednak przeszłość wraca do niego w najmniej oczekiwanym momencie, zmuszając go do ponownego przeżycia swoich emocji i tęsknot.

Cytat:

„Lecz na próżno uciekał od przeszłości – ona dopadła go na tej samotnej wyspie…”

4. Motyw emigracji
Nowela ukazuje trudności, z jakimi borykali się emigranci, zmuszeni do opuszczenia swojej ojczyzny i szukania lepszego życia za granicą. Skawiński symbolizuje los wielu Polaków, którzy, mimo że żyli z dala od kraju, nigdy nie przestali tęsknić za ojczyzną.

Cytat:

„Tułał się po świecie, nie znalazłszy nigdzie przystani…”

5. Motyw literatury jako źródła wspomnień
Literatura, a w szczególności odnalezienie „Pana Tadeusza”, odgrywa kluczową rolę w przebudzeniu wspomnień Skawińskiego. Książka staje się łącznikiem z utraconą ojczyzną i budzi w bohaterze głębokie emocje.

Cytat:

„Dziś czytał Pana Tadeusza, czytał, jakby po raz pierwszy, a w sercu odżywały dawne, zapomniane już uczucia…”

Krótkie opracowanie treści lektury

„Latarnik” opowiada historię Skawińskiego, polskiego emigranta, który po wielu latach tułaczki po świecie znajduje pracę jako latarnik w małym miasteczku Aspinwall. Wydaje się, że w końcu znalazł spokój, o którym marzył. Jego zadaniem jest codzienne zapalanie latarni, aby statki mogły bezpiecznie dopłynąć do portu. Pewnego dnia Skawiński otrzymuje paczkę z książkami, wśród których znajduje „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. Lektura tej książki budzi w nim dawno uśpione uczucia i tęsknotę za ojczyzną. Zanurzony w wspomnieniach, zapomina o swoich obowiązkach i nie zapala latarni, co prowadzi do wypadku. Skawiński traci pracę i musi znów opuścić swoje miejsce, zostając zmuszonym do dalszej tułaczki.

Problematyka

Nostalgia za ojczyzną – Nowela pokazuje, jak silne mogą być uczucia związane z ojczyzną, nawet po wielu latach spędzonych na emigracji. Tęsknota Skawińskiego za Polską jest tak głęboka, że mimo prób zapomnienia, przeszłość wraca do niego w najmniej oczekiwanym momencie.
Samotność – Skawiński jest postacią, która przez całe życie boryka się z samotnością. Choć praca latarnika wydaje się idealnym rozwiązaniem, jego odosobnienie tylko pogłębia uczucie samotności.
Trudności emigracji – „Latarnik” ukazuje los emigrantów, którzy z różnych powodów musieli opuścić swoją ojczyznę. Nowela przedstawia ich trudności w znalezieniu spokoju i stabilizacji w obcym kraju.
Wpływ literatury – Literatura odgrywa kluczową rolę w życiu Skawińskiego, stając się łącznikiem z jego przeszłością i budząc w nim dawno zapomniane uczucia. „Pan Tadeusz” jest symbolem jego związku z ojczyzną, który mimo lat nie uległ zatarciu.

PRZYKŁADOWE pytania SPRAWDZAJĄCE WIEDZĘ ORAZ ODPOWIEDZI z cytatami

Dlaczego Skawiński zrezygnował z pracy latarnika?
Skawiński nie zrezygnował z pracy latarnika z własnej woli; został zwolniony po tym, jak zapomniał zapalić latarnię, ponieważ był zbyt pochłonięty czytaniem „Pana Tadeusza”, co doprowadziło do wypadku.

Cytat:

„Pan Tadeusz! Skawiński otworzył książkę, a łzy pociekły mu z oczu…”

Jakie były konsekwencje tego, że Skawiński zapomniał zapalić latarnię?
Konsekwencją tego, że Skawiński zapomniał zapalić latarnię, był wypadek – jeden ze statków nie mógł bezpiecznie dopłynąć do portu. W wyniku tego Skawiński został zwolniony z pracy i zmuszony do dalszej tułaczki.

Cytat:

„Latarnia nie zapaliła się tej nocy, a on… on nie czuł, że znowu przegrał wszystko.”

Co sprawiło, że Skawiński tak bardzo tęsknił za ojczyzną?
Skawiński, mimo wielu lat spędzonych na emigracji, nigdy nie przestał tęsknić za Polską. Lektura „Pana Tadeusza” przypomniała mu o jego rodzinnych stronach i młodości, budząc w nim głęboką nostalgię.

Cytat:

„Dziś czytał Pana Tadeusza, czytał, jakby po raz pierwszy, a w sercu odżywały dawne, zapomniane już uczucia…”

Podsumowanie

„Latarnik” Henryka Sienkiewicza to poruszająca nowela, która ukazuje, jak silna może być tęsknota za ojczyzną, nawet po wielu latach życia na obczyźnie. Poprzez postać Skawińskiego, Sienkiewicz pokazuje, jak trudne jest życie na emigracji, pełne samotności i prób ucieczki od przeszłości. Nowela ta skłania do refleksji nad losem ludzi, którzy z różnych powodów musieli opuścić swoje rodzinne strony, oraz nad tym, jak silne mogą być wspomnienia i związki z ojczyzną, które nigdy nie gasną.