EDMUND NIZIURSKI

„SPOSÓB NA ALCYBIADESA”

Wstęp

„Sposób na Alcybiadesa” to powieść młodzieżowa napisana przez Edmunda Niziurskiego, która po raz pierwszy ukazała się w 1964 roku. Książka opowiada o grupie uczniów warszawskiego gimnazjum, którzy starają się znaleźć sposób na radzenie sobie z nauką bez konieczności rzeczywistego uczenia się. Bohaterowie podejmują różne próby „oszukania” systemu szkolnego, co prowadzi ich do wielu zabawnych, ale i pouczających sytuacji. Książka jest nie tylko pełna humoru, ale także zawiera ważne przesłania dotyczące przyjaźni, odpowiedzialności i dorastania.

Kilka słów o autorze

Edmund Niziurski (1925-2013) to polski pisarz, scenarzysta i autor licznych książek dla młodzieży. Jego twórczość charakteryzuje się dużym poczuciem humoru, błyskotliwymi dialogami i głębokim zrozumieniem młodzieżowych problemów. Niziurski jest znany z tworzenia barwnych postaci i interesujących fabuł, które poruszają tematy ważne dla młodych ludzi. „Sposób na Alcybiadesa” jest jedną z jego najbardziej rozpoznawalnych książek.

Spis bohaterów

Ciamciara (Marcin Ciamciara) – Główny bohater i narrator książki. Ciamciara jest typowym uczniem, który nie przepada za nauką i szuka łatwego sposobu na zdobycie dobrych ocen bez większego wysiłku.
Słaby (Andrzej Słaby) – Przyjaciel Ciamciary, który również uczestniczy w poszukiwaniach sposobu na unikanie nauki. Jest inteligentny, ale leniwy.
Zasępa (Zenon Zasępa) – Kolega Ciamciary, który również angażuje się w planowanie sposobów na „przechytrzenie” nauczycieli. Jest sprytny i pełen pomysłów.
Piątek (Ryszard Piątek) – Członek paczki, bardzo energiczny i zawsze gotowy do działania. Często wpada na różne pomysły, jak unikać nauki.
Alcybiades (Profesor Tymoteusz Misiak) – Nauczyciel historii, na którego uczniowie starają się znaleźć „sposób”. Jego ksywka „Alcybiades” pochodzi od jego zamiłowania do historii starożytnej Grecji. Początkowo uczniowie uważają go za łatwego do „pokonania”, ale z czasem odkrywają, że jest bardziej złożoną i inspirującą postacią.

Główne motywy w książce

Motyw przyjaźni – Książka ukazuje, jak ważna jest przyjaźń i współpraca w rozwiązywaniu problemów. Bohaterowie, mimo różnych charakterów, potrafią działać razem, aby osiągnąć wspólny cel.
Motyw dorastania – Młodzi bohaterowie przechodzą przez proces dorastania, ucząc się odpowiedzialności i zrozumienia, że w życiu nie ma łatwych rozwiązań. Książka ukazuje ich przemianę z nieodpowiedzialnych dzieci w bardziej świadomych młodych ludzi.
Motyw buntu przeciwko systemowi – Uczniowie próbują znaleźć sposób na obejście systemu edukacyjnego, co jest wyrazem ich buntu przeciwko narzucanym im zasadom. Jednak w miarę rozwoju fabuły odkrywają, że prawdziwy sukces wymaga wysiłku.
Motyw edukacji – Książka porusza temat znaczenia edukacji i roli nauczyciela. Bohaterowie, próbując unikać nauki, ostatecznie uczą się, że wiedza i zaangażowanie są kluczem do sukcesu.

Krótki opis całej książki

„Sposób na Alcybiadesa” opowiada o grupie uczniów warszawskiego gimnazjum, którzy szukają sposobu na radzenie sobie z nauką bez większego wysiłku. W tym celu postanawiają „kupić” od starszych uczniów sprawdzony „sposób” na nauczyciela historii, profesora Misiaka, znanego jako Alcybiades. Plan jednak nie idzie zgodnie z ich oczekiwaniami. W trakcie realizacji swojego planu bohaterowie zaczynają rozumieć, że Alcybiades jest nie tylko nauczycielem, ale także człowiekiem, który naprawdę interesuje się swoimi uczniami i pragnie ich edukować. Z czasem uczniowie zaczynają doceniać jego pasję do historii i odkrywają, że prawdziwa wiedza wymaga zaangażowania.

Problematyka

Książka porusza wiele ważnych tematów, takich jak przyjaźń, odpowiedzialność, znaczenie edukacji oraz dorastanie. Bohaterowie uczą się, że nie ma łatwych rozwiązań w życiu, a sukces wymaga wysiłku. Powieść ukazuje również, że nauczyciele, choć czasem wydają się surowi, często mają na celu dobro swoich uczniów. „Sposób na Alcybiadesa” to opowieść o dojrzewaniu, odkrywaniu swoich błędów i zdobywaniu prawdziwej wiedzy.

Pytania sprawdzające wiedzę z całej książki

Kim jest Alcybiades i dlaczego uczniowie chcieli znaleźć na niego sposób?
- Odpowiedź: Alcybiades to ksywka profesora Tymoteusza Misiaka, nauczyciela historii. Uczniowie chcieli znaleźć sposób na unikanie nauki w jego klasie, bo wydawało im się, że jest łatwym do „przechytrzenia” nauczycielem.
- Cytat: „Alcybiades, czyli profesor Misiak, był dla nas zagadką, którą chcieliśmy rozwikłać na naszą korzyść.”
Jakie sposoby na uniknięcie nauki próbowali zastosować bohaterowie?
- Odpowiedź: Bohaterowie próbowali różnych sposobów, w tym odkupienia „sposobu” od starszych uczniów oraz prób manipulowania profesorem Alcybiadesem.
- Cytat: „Kupiliśmy od starszych coś, co miało być pewnym sposobem na Alcybiadesa, ale rzeczywistość okazała się inna.”
Jak zmieniło się podejście bohaterów do nauki historii pod koniec książki?
- Odpowiedź: Bohaterowie zaczęli doceniać historię i starania profesora Misiaka, zrozumieli, że wiedza jest wartościowa i wymaga zaangażowania.
- Cytat: „Zrozumieliśmy, że historia nie jest nudna, a Alcybiades miał rację, próbując nas zainteresować.”
Co symbolizuje tytułowy „sposób na Alcybiadesa”?
- Odpowiedź: „Sposób na Alcybiadesa” symbolizuje młodzieńczy bunt i chęć znalezienia łatwego wyjścia z trudnej sytuacji, jednak ostatecznie prowadzi do zrozumienia, że nie ma skrótów do prawdziwego sukcesu.
- Cytat: „Sposób na Alcybiadesa okazał się nie tyle sposobem na unikanie nauki, co sposobem na dorastanie.”
Jakie cechy charakteru wyróżniały profesora Misiaka?
- Odpowiedź: Profesor Misiak był cierpliwy, wyrozumiały, a przede wszystkim pasjonował się historią i naprawdę zależało mu na edukacji swoich uczniów.
- Cytat: „Alcybiades miał w sobie coś, co sprawiło, że zaczęliśmy go słuchać.”
Jakie były konsekwencje dla bohaterów po próbie przechytrzenia Alcybiadesa?
- Odpowiedź: Bohaterowie zrozumieli, że ich próby były daremne i że tak naprawdę szkodzili tylko sobie, unikając nauki.
- Cytat: „Zamiast znaleźć sposób na Alcybiadesa, znaleźliśmy sposób na samych siebie.”
Dlaczego książka „Sposób na Alcybiadesa” jest ważna dla młodzieży?
- Odpowiedź: Książka uczy, że w życiu warto podchodzić do obowiązków z powagą i że prawdziwy sukces wymaga pracy, a także pokazuje, jak ważna jest przyjaźń i współpraca.
- Cytat: „To nie tylko lekcja historii, ale lekcja życia.”
Jakie emocje towarzyszyły bohaterom podczas realizacji swojego planu?
- Odpowiedź: Bohaterowie początkowo odczuwali podekscytowanie i pewność siebie, ale z czasem ich entuzjazm ustąpił miejsca refleksji i zrozumieniu swoich błędów.
- Cytat: „Na początku byliśmy pewni siebie, ale z czasem zrozumieliśmy, że to nie była właściwa droga.”
Jak profesor Misiak zareagował na próby „przechytrzenia” go przez uczniów?
- Odpowiedź: Profesor Misiak zauważył ich działania, ale zamiast kary, postanowił wciągnąć ich w naukę, pokazując im, że historia może być fascynująca.
- Cytat: „Alcybiades nie tylko nas nie ukarał, ale pokazał nam, jak historia może być ciekawa.”
Co bohaterowie zrozumieli o wartościach edukacji po swoich doświadczeniach?
- Odpowiedź: Bohaterowie zrozumieli, że edukacja jest kluczowa do osiągnięcia sukcesu i że nie warto szukać dróg na skróty, bo wiedza wymaga zaangażowania.
- Cytat: „Nie ma drogi na skróty, jeśli chodzi o prawdziwą wiedzę i umiejętności.”

Rozdziały

1. „Wprowadzenie do buntu”

Opis rozdziału:

Bohaterowie przedstawiają swoje podejście do szkoły i nauki, planując, jak znaleźć sposób na unikanie nauki historii u profesora Alcybiadesa.

Spis bohaterów:

Główne postacie: Ciamciara, Słaby, Zasępa, Piątek
Inne ważne postacie: Profesor Misiak (Alcybiades)

Plan wydarzeń:

Wprowadzenie do szkoły i życia uczniów.
Pierwsze spotkanie z profesorem Alcybiadesem.
Planowanie buntu przeciwko nauce historii.

Motywy do wypracowania:

Motyw buntu przeciwko systemowi
Bohaterowie próbują znaleźć sposób na obejście systemu edukacyjnego, co jest wyrazem ich buntu przeciwko narzucanym im zasadom.

Cytat:

„Myśleliśmy, że możemy przechytrzyć system i znaleźć łatwy sposób na sukces.”

Morał: Bunt przeciwko systemowi może prowadzić do wartościowych doświadczeń, ale również do zrozumienia, że nie ma dróg na skróty.

Najważniejsze wątki:

Plany bohaterów na unikanie nauki.
Pierwsze wrażenia na temat profesora Alcybiadesa.
Rozpoczęcie poszukiwań „sposobu” na historię.

Przykładowe pytania:

Dlaczego bohaterowie chcieli znaleźć sposób na Alcybiadesa?
- Odpowiedź: Chcieli uniknąć nauki historii i znaleźć łatwy sposób na dobre oceny.
- Cytat: „Nie mieliśmy ochoty na ciężką pracę, szukaliśmy skrótu.”
Jakie były pierwsze wrażenia bohaterów na temat profesora Alcybiadesa?
- Odpowiedź: Początkowo uważali go za łatwego do „przechytrzenia” nauczyciela.
- Cytat: „Wydawało się, że Alcybiades nie będzie dla nas przeszkodą.”
Jakie emocje towarzyszyły bohaterom na początku ich planu?
- Odpowiedź: Byli pewni siebie i podekscytowani możliwością „oszukania” systemu.
- Cytat: „Początkowo byliśmy pełni entuzjazmu i pewności siebie.”
Dlaczego bohaterowie postanowili zbuntować się przeciwko nauce?
- Odpowiedź: Chcieli uniknąć trudnej pracy i szukali łatwego sposobu na zdobycie dobrych ocen.
- Cytat: „Szukaliśmy drogi na skróty, bo nie chciało nam się uczyć.”
Co symbolizuje bunt bohaterów przeciwko nauce?
- Odpowiedź: Bunt symbolizuje młodzieńczy sprzeciw wobec narzucanym zasadom i próby znalezienia łatwiejszej drogi.
- Cytat: „Nasz bunt był wyrazem sprzeciwu wobec trudności, jakie stawiała przed nami nauka.”

2. „Zakup sposobu”

Opis rozdziału:

Bohaterowie postanawiają „kupić” sposób na Alcybiadesa od starszych uczniów, wierząc, że to rozwiąże ich problemy z nauką.

Spis bohaterów:

Główne postacie: Ciamciara, Słaby, Zasępa, Piątek
Inne ważne postacie: Starsi uczniowie

Plan wydarzeń:

Poszukiwanie starszych uczniów, którzy mogą sprzedać „sposób”.
Negocjacje dotyczące zakupu „sposobu”.
Zawarcie umowy i zdobycie „sposobu”.
Pierwsze próby zastosowania „sposobu”.

Motywy do wypracowania:

Motyw naiwności młodości
Bohaterowie wierzą, że mogą kupić gotowe rozwiązanie swoich problemów, co odzwierciedla ich młodzieńczą naiwność i brak doświadczenia.

Cytat:

„Myśleliśmy, że wystarczy kupić sposób, by wszystkie nasze problemy zniknęły.”

Morał: Naiwność młodości często prowadzi do błędnych decyzji, które ostatecznie stają się lekcją na przyszłość.

Najważniejsze wątki:

Zakup „sposobu” na Alcybiadesa.
Pierwsze próby zastosowania planu.
Rozczarowanie wynikami „sposobu”.

Przykładowe pytania:

Dlaczego bohaterowie postanowili kupić „sposób”?
- Odpowiedź: Wierzyli, że to pomoże im uniknąć nauki i zdobyć dobre oceny bez wysiłku.
- Cytat: „Wydawało się, że znaleźliśmy idealne rozwiązanie naszych problemów.”
Jakie emocje towarzyszyły bohaterom podczas zakupu „sposobu”?
- Odpowiedź: Byli pełni nadziei i podekscytowani, wierząc, że rozwiązali swój problem.
- Cytat: „Nie mogliśmy się doczekać, aż zastosujemy nasz nowy sposób.”
Jakie były pierwsze próby zastosowania „sposobu” na Alcybiadesa?
- Odpowiedź: Pierwsze próby były nieudane, co zaskoczyło bohaterów.
- Cytat: „Okazało się, że nasz sposób nie działa tak, jak myśleliśmy.”
Co bohaterowie zrozumieli po pierwszych próbach zastosowania „sposobu”?
- Odpowiedź: Zaczęli zdawać sobie sprawę, że nie ma łatwego sposobu na sukces w nauce.
- Cytat: „Nasz plan okazał się mniej skuteczny, niż oczekiwaliśmy.”
Jakie emocje towarzyszyły bohaterom po nieudanych próbach?
- Odpowiedź: Byli rozczarowani i zaczęli wątpić w skuteczność swojego planu.
- Cytat: „Zaczęliśmy się zastanawiać, czy nasz pomysł był dobry.”

3. „Zaskakujący Alcybiades”

Opis rozdziału:

Bohaterowie zaczynają odkrywać, że profesor Misiak, czyli Alcybiades, nie jest tak łatwy do „pokonania”, jak myśleli. Profesor wciąga ich w świat historii, co zaczyna ich coraz bardziej interesować.

Spis bohaterów:

Główne postacie: Ciamciara, Słaby, Zasępa, Piątek
Inne ważne postacie: Profesor Misiak (Alcybiades)

Plan wydarzeń:

Kolejne próby zastosowania „sposobu” na Alcybiadesa.
Profesor Misiak zauważa działania uczniów i reaguje.
Uczniowie zaczynają interesować się historią.
Zmiana podejścia do nauki wśród bohaterów.

Motywy do wypracowania:

Motyw edukacji i odkrywania pasji
Bohaterowie zaczynają dostrzegać, że nauka historii może być interesująca, gdy jest prowadzona przez pasjonującego nauczyciela.

Cytat:

„Alcybiades miał coś w sobie, co sprawiło, że historia przestała być nudna.”

Morał: Prawdziwa pasja i zaangażowanie mogą zmienić nawet najbardziej niechętny stosunek do nauki.

Najważniejsze wątki:

Zmiana podejścia bohaterów do historii.
Zaskakujące reakcje profesora Misiaka.
Wciągnięcie uczniów w świat historii przez Alcybiadesa.

Przykładowe pytania:

Jak profesor Misiak zareagował na próby „przechytrzenia” go przez uczniów?
- Odpowiedź: Zauważył ich działania, ale zamiast kary, postanowił wciągnąć ich w naukę historii.
- Cytat: „Alcybiades nie tylko nas nie ukarał, ale pokazał nam, jak historia może być ciekawa.”
Dlaczego bohaterowie zaczęli interesować się historią?
- Odpowiedź: Profesor Misiak potrafił wciągnąć ich w fascynujący świat historii, co sprawiło, że przestali traktować ją jako nudny przedmiot.
- Cytat: „Zaczęliśmy dostrzegać, że historia to nie tylko daty, ale ciekawe opowieści.”
Jakie zmiany zaszły w podejściu bohaterów do nauki?
- Odpowiedź: Zamiast szukać sposobów na unikanie nauki, zaczęli angażować się w lekcje i doceniać wartość wiedzy.
- Cytat: „Nagle przestaliśmy szukać skrótów i zaczęliśmy słuchać, co Alcybiades ma do powiedzenia.”
Co sprawiło, że bohaterowie zmienili swoje podejście do profesora Misiaka?
- Odpowiedź: Zrozumieli, że Misiak nie jest wrogiem, ale nauczycielem, który chce ich czegoś nauczyć.
- Cytat: „Zobaczyliśmy w Alcybiadesie nie tylko nauczyciela, ale też człowieka, który naprawdę chce nas czegoś nauczyć.”
Jakie lekcje wyciągnęli bohaterowie z tej sytuacji?
- Odpowiedź: Zrozumieli, że nie ma łatwych dróg do sukcesu i że nauka może być ciekawa, jeśli podejdzie się do niej z odpowiednią motywacją.
- Cytat: „Nauka przestała być dla nas obowiązkiem, a stała się przygodą.”

4. „Przemiana bohaterów”

Opis rozdziału:

Bohaterowie zaczynają angażować się w naukę historii, odkrywają w sobie pasję do zdobywania wiedzy. Ich relacja z profesorem Misiakiem staje się coraz bardziej pozytywna.

Spis bohaterów:

Główne postacie: Ciamciara, Słaby, Zasępa, Piątek
Inne ważne postacie: Profesor Misiak (Alcybiades)

Plan wydarzeń:

Coraz większe zaangażowanie bohaterów w naukę.
Zmiana relacji z profesorem Alcybiadesem.
Bohaterowie odkrywają wartość wiedzy.
Przemiana w podejściu do szkoły i nauki.

Motywy do wypracowania:

Motyw dorastania i samorozwoju
Bohaterowie przechodzą przez proces dojrzewania, ucząc się odpowiedzialności i zrozumienia, że wiedza jest wartościowa.

Cytat:

„Zamiast szukać skrótów, zaczęliśmy dostrzegać, jak ważna jest nauka.”

Morał: Dorastanie to proces, w którym uczymy się odpowiedzialności i doceniamy wartość wiedzy.

Najważniejsze wątki:

Przemiana bohaterów z niechętnych uczniów w zaangażowanych.
Odkrycie pasji do nauki.
Zmiana relacji z profesorem Misiakiem.

Przykładowe pytania:

Jak zmieniło się podejście bohaterów do historii?
- Odpowiedź: Zaczęli traktować historię z zainteresowaniem i angażować się w naukę.
- Cytat: „Historia przestała być dla nas nudnym przedmiotem, a stała się pasją.”
Co sprawiło, że bohaterowie zaczęli doceniać profesora Misiaka?
- Odpowiedź: Zrozumieli, że Misiak naprawdę chce ich nauczyć czegoś wartościowego i potrafi to robić w interesujący sposób.
- Cytat: „Alcybiades miał w sobie coś, co sprawiło, że zaczęliśmy go słuchać.”
Jakie zmiany zaszły w relacjach bohaterów z profesorem?
- Odpowiedź: Relacja stała się bardziej partnerska, pełna wzajemnego szacunku.
- Cytat: „Zamiast walczyć z Alcybiadesem, zaczęliśmy go słuchać.”
Jakie wartości zaczęli doceniać bohaterowie?
- Odpowiedź: Zaczęli doceniać wartość wiedzy, odpowiedzialności i współpracy.
- Cytat: „Zrozumieliśmy, że wiedza i zaangażowanie to klucz do sukcesu.”
Jakie lekcje wyciągnęli bohaterowie z nauki historii?
- Odpowiedź: Zrozumieli, że historia to nie tylko daty, ale ważne lekcje, które mogą pomóc w życiu.
- Cytat: „Historia nauczyła nas nie tylko o przeszłości, ale i o życiu.”

5. „Odkrycie prawdziwego sposobu”

Opis rozdziału:

Bohaterowie odkrywają, że prawdziwym „sposobem” na sukces w szkole nie jest unikanie nauki, ale zaangażowanie i zrozumienie wartości edukacji.

Spis bohaterów:

Główne postacie: Ciamciara, Słaby, Zasępa, Piątek
Inne ważne postacie: Profesor Misiak (Alcybiades)

Plan wydarzeń:

Refleksje bohaterów na temat swojego buntu.
Zrozumienie, że prawdziwy „sposób” to zaangażowanie w naukę.
Przemiana w podejściu do szkoły.
Wzrost szacunku do nauczycieli i wartości edukacji.

Motywy do wypracowania:

Motyw zrozumienia i akceptacji
Bohaterowie akceptują, że nie ma łatwych dróg do sukcesu i że prawdziwy sposób to zaangażowanie i praca.

Cytat:

„Zrozumieliśmy, że prawdziwy sposób to nie unikanie nauki, ale zrozumienie jej wartości.”

Morał: Prawdziwy sukces wymaga pracy, zaangażowania i zrozumienia, że wiedza jest kluczem do osiągnięć.

Najważniejsze wątki:

Refleksje nad wcześniejszymi błędami.
Zrozumienie, że prawdziwy sposób to zaangażowanie.
Wzrost szacunku do nauczycieli.

Przykładowe pytania:

Jak bohaterowie odkryli prawdziwy sposób na sukces?
- Odpowiedź: Zrozumieli, że sukces w szkole wymaga zaangażowania, pracy i zrozumienia wartości edukacji.
- Cytat: „Prawdziwy sposób to nie droga na skróty, ale ciężka praca i zaangażowanie.”
Dlaczego bohaterowie zaczęli doceniać nauczycieli?
- Odpowiedź: Zrozumieli, że nauczyciele naprawdę chcą im przekazać wartościową wiedzę i pomóc im w życiu.
- Cytat: „Zaczęliśmy doceniać wysiłek, jaki nauczyciele wkładają w naszą edukację.”
Jakie refleksje mieli bohaterowie na temat swojego buntu?
- Odpowiedź: Zrozumieli, że bunt był wynikiem ich niedojrzałości i że prawdziwa droga do sukcesu jest trudniejsza, ale bardziej satysfakcjonująca.
- Cytat: „Nasz bunt był próbą ucieczki od odpowiedzialności, ale nauczył nas, że warto się zaangażować.”
Jak zmieniło się podejście bohaterów do szkoły?
- Odpowiedź: Zaczęli traktować szkołę poważnie i angażować się w naukę, zrozumieli, że to klucz do przyszłych sukcesów.
- Cytat: „Szkoła przestała być dla nas miejscem przymusu, a stała się miejscem nauki i rozwoju.”
Co zrozumieli bohaterowie na temat wartości edukacji?
- Odpowiedź: Zrozumieli, że edukacja to nie tylko obowiązek, ale przede wszystkim szansa na lepszą przyszłość.
- Cytat: „Edukacja stała się dla nas kluczem do lepszej przyszłości.”

Podsumowanie

„Sposób na Alcybiadesa” to książka, która w humorystyczny i lekki sposób porusza ważne tematy związane z edukacją, dorastaniem i przyjaźnią. Bohaterowie, próbując znaleźć łatwy sposób na sukces w szkole, uczą się, że prawdziwy sukces wymaga zaangażowania, pracy i szacunku dla wiedzy. Edmund Niziurski stworzył opowieść, która jest nie tylko zabawna, ale także pełna mądrych i ponadczasowych lekcji życiowych.