HISTORIA KLASA VIII DZIAŁ IV. POLSKA PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
JAK WYGLĄDAŁO TERYTORIUM POWOJENNEJ POLSKI?
– terytorium zmniejszyło się o 20% od obszaru z 1939 r.
– granica zachodnia i Północna z Niemcami i ZSRS – do Polski przyłączono: Śląsk, Pomorze z Gdańskiem, Warmię i Mazury (tzw. Ziemie Odzyskane)
– południowa granica (z Czechosłowacją) Polski wróciła do stanu z września 1938 roku
– granica wschodnia – Polska utraciła na rzecz ZSRS całe kresy wschodnie z miastami: Wilnem, Grodnem i Lwowem
JAKIE STRATY PONIEŚLI POLACY W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ?
– śmierć około 6 milionów obywateli
– zrujnowanie wielu miast
– skradzione lub zniszczone bezcenne dobra kultury
JAKIE ZMIANY LUDNOŚCIOWE ZASZŁY W POWOJENNEJ POLSCE?
II wojna światowa przyniosła ogromne straty ludnościowe. Zginęło ok. 6 milionów polskich obywateli w tym ok. 3 milionów narodowości żydowskiej. Kraj liczył 24 milionów mieszkańców.
JAKIE BYŁY POSTAWY POLSKIEGO SPOŁECZEŃSTWA WOBEC KOMUNISTÓW?
Zwolennicy władzy komunistycznej:
– chłopi
– robotnicy
– inteligencja o poglądach lewicowych
– Stanisław Mikołajczyk – lider legalnej opozycji chciał poprzez współpracę z komunistami utrzymać suwerenność kraju i demokrację. Zwycięstwo w wyborach parlamentarnych miało być kluczem, aby taki cel osiągnąć.
– część żołnierzy podziemia stawiała zbrojny opór wprowadzaniu rządów komunistycznych
KONSPIRACYJNE DZIAŁALNOŚĆ ANTYKOMUNISTYCZNA
Była prowadzona przez część żołnierzy podziemia, która nie pogodziła się z istniejącą sytuacją polityczną.
REFERENDUM LUDOWE I SFAŁSZOWANE WYBORY
30 czerwca 1946 roku komuniści zorganizowali referendum ludowe. Dlaczego? Ponieważ w Polsce miały odbyć się demokratyczne wybory, a komuniści obawiali się porażki. Żeby odwlec termin wyborów zorganizowali referendum.
W styczniu 1947 roku komuniści zorganizowali wybory do Sejmu. Zarówno w pierwszym jak i drugim głosowaniu wyniki sfałszowano.
BOLESŁAW BIERUT – wybrany przez Sejm na prezydenta Polski. Był on członkiem PPR i sowieckim agentem.
19 lutego 1947 r. sejm ustawodawczy uchwalił tzw. małą konstytucję (określała ona ustrój państwa jako demokrację ludową)
ZWYCIĘSTWO KOMUNISTÓW (W SKRÓCIE)
WYDARZENIE: zwycięstwo komunistów wyborach do Sejmu w 1947 roku
PRZYCZYNY:
– zajęcie Polski przez armię czerwoną
– represje wobec opozycji
– sfałszowanie wyborów
SKUTKI:
– wprowadzenie w Polsce ustroju komunistycznego
– uniemożliwienie działalności partiom opozycyjnym
– uzależnienie polski od władze ZSRS
POLSKA W CZASACH STALINIZMU
POWSTANIE PZPR
WŁADYSŁAW GOMUŁKA – I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej (KC PPR) Działacze PPR pod naciskiem Sowietów odsunęli Gomułkę od władzy.
Z JAKICH PARTII POWSTAŁA PZPR?
15–21 grudnia 1948 r. odbył się tzw. Kongres Zjednoczeniowy PPR i PPS.
PZPR powstała z połączenia dwóch partii: Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii Socjalistycznej.
BOLESŁAW BIERUT – został sekretarzem generalnym KC PZPR
POLSKA GOSPODARKA
Miała być podobna do gospodarki ZSRS. Podjęto próbę kolektywizacji wsi. Duży nacisk położono na rozwój przemysłu ciężkiego.
PRZYPOMNIJ SOBIE
kolektywizacja rolnictwa -to proces łączenia gruntów chłopskich w gospodarstwa, które stawały się własnością grupową, spółdzielczą. Komuniści dążyli do zlikwidowania prywatnych środków produkcji, w tym indywidualnych gospodarstw rolnych.
NA CZYM POLEGAŁY PRZEMIANY GOSPODARCZE I SPOŁECZNE W PRL?
W Polsce zaczęto zmieniać gospodarkę na wzór sowiecki.
– wprowadzono system centralnego sterowania gospodarką (centralnie ustalano wielkość produkcji ceny i zasady podziału wytwarzanych dóbr)
– podjęto realizacją planu sześcioletniego
– położono nacisk na rozwój przemysłu ciężkiego (głównie zbrojeniowego)
OKRES STALINIZMU (STALINIZM) W POLSCE
W Polsce komuniści wprowadzili takie rozwiązania, jak w ZSRR:
– terror wobec przeciwników politycznych
– całkowitą kontrolę społeczeństwa przez władzę
– kult Stalina
– dzieci uczono języka rosyjskiego
– wychowanie młodzieży w duchu idei komunistycznych
– młodych ludzi zmuszano do wstępowania do komunistycznych organizacji, takich jak Związek Młodzieży Polskiej (ZMP)
– prowadzono walkę z Kościołem katolickim
NA CZYM POLEGAŁA INDOKTRYNACJA?
Było to szkolenie polityczne osób zrzeszonych w związku młodzieży polskiej. Podczas spotkań, młodym ludziom wpajano wiedzę i przekonania zgodne z wytycznymi partii komunistycznej.
KONSTYTUCJA STALINOWSKA – 1952 R.
22 lipca 1952 r została uchwalona konstytucja z uwzględnionymi poprawkami dyktatora.
Jakie podstawowe zmiany w ustroju Polski zostały wprowadzone przez konstytucję z 1952 r.?
– nazwę państwa zmieniono na Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)
– rozwiązano Senat (parlament składał się tylko z jednej izby – sejmu)
– zlikwidowano urząd prezydenta
– miejsce prezydenta zajęła 15-osobowa Rada Państwa
W praktyce władzę w Polsce sprawował I sekretarz PZPR
JAKIE BYŁY RELACJE PAŃSTWO KOŚCIÓŁ W 1953 R.?
Komuniści chcieli ograniczyć wpływ Kościoła.
Władze:
– narzucały swoje stanowisko przy wyznaczaniu zwierzchników diecezji;
– powoływały studentów seminariów duchownych (kleryków) do służby wojskowej;
– cenzurowały wydawnictwa kościelne;
– uniemożliwiały o odbywanie pielgrzymek;
– szykanowano opornych duchownych (aresztowano prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego)
– zmuszono episkopat, a później resztę duchowieństwa do ślubowania na wierność PRL
Co to jest episkopat?
Jest to zgromadzenie w Kościele katolickim zrzeszające biskupów np. z danego kraju
CZASY GOMUŁKI
JAKIE BYŁY PRZYCZYNY WYDARZEŃ CZERWCOWYCH W POZNANIU W 1956 ROKU?
Społeczeństwo czuło się oszukane przez komunistów, co doprowadziło do wystąpień robotników.
28 czerwca 1956 roku w Poznaniu doszło do strajku generalnego i masowych demonstracji.
Ludzie żądali poprawy warunków ekonomicznych oraz zaczęto domagać się swobód politycznych i religijnych. Na Strajk i bunt władze zareagowały w brutalny sposób, wysyłając jednostki pancerne. W mieście doszło do walk ulicznych, w których zginęło ok. 70 osób. Najmłodszą ofiarą był 13-letni Romek Strzałkowski, który stał się symbolem poznańskiego buntu.
CO TO ZNACZY STRAJK GENERALNY?
Jest to przerwanie pracy przez wszystkich pracowników z danego obszaru np. miasta regionu lub kraju.
Władysław Gomułka – objął stanowisko I sekretarza KC PZPR po wydarzeniach poznańskiego Czerwca.
Z JAKICH POWODÓW POLACY CIESZYLI SIĘ Z OBJĘCIA WŁADZY PRZEZ WŁADYSŁAWA GOMUŁKĘ?
Ponieważ początek jego rządów przyniósł odwilż polityczną i odejście od stalinowskiej represji.
Przykłady świadczące o odwilży w Polsce po objęciu władzy przez Władysława Gomułkę:
– uwolniono więźniów politycznych
– anulowano wyroki dla uczestników poznańskiego Czerwca
– zaniechano kolektywizacji rolnictwa
– wypuszczono z więzień i ośrodków internowania duchownych w tym prymasa Wyszyńskiego
– zezwolono na nauczanie religii w szkołach
CZYM BYŁA MAŁA STABILIZACJA?
To okres rządów sprawowanych przez Władysława Gomułkę. W tym okresie: nastał spokój społeczny, poprawie uległa sytuacja materialna Polaków i umocniła się międzynarodowa pozycja Polski.
MARZEC 1968 ROK
WYDARZENIE: strajki studenckie
PRZYCZYNA: sprzeciw cenzurze
SKUTEK: przymusowa emigracja tysięcy polskich obywateli narodowości żydowskiej
GRUDZIEŃ 1970 ROK
DATA: 12 grudnia 1970 r.
WYDARZENIE: protesty robotnicze na Wybrzeżu (strajk w Stoczni Gdańskiej)
PRZYCZYNA: zapowiedź podwyżkom cen
SKUTKI: śmierć 45 osób oraz nakaz odsunięcia Gomułki od władzy przez sekretarza generalnego KPZS Leonida Breżniewa
POLSKA W CZASACH GIERKA (1970-1980)
EDWARD GIEREK – objął władzę w kraju po odsunięciu Gomułki od władzy. Gdy wybuchły strajki w Szczecinie osobiście udał się on na spotkanie z ludźmi, dzięki czemu zdołał zakończyć protesty. Dążył do przekształcenia PRL w nowoczesny kraj. Uzyskał zgodę Breżniewa na rozwój współpracy gospodarczej Polski z Zachodem i zaciągnięcie tam kredytów.
CELE POLITYKI GOSPODARCZEJ GIERKA:
– unowocześnienie kraju
– podwyższenie jakości życia ludzi
POMYSŁY RZĄDU EDWARDA GIERKA NA WZROST DOBROBYTU W POLSCE:
– cofnięto podwyżki cen wprowadzonych przez Gomułkę
– podniesiono płace renty i emerytury
– uruchomiono zakłady wytwarzające wielkie płyty betonowe do budowy bloków
– uruchomiono masową produkcję fiata 126 p
– dla przeciętnego Polaka były dostępne towary takie jak: kolorowe telewizory lodówki i pralki
– działały Peweksy (sklepy, w których za zachodnie waluty można było nabyć zagraniczne artykuły)
ŻYCIE NA KREDYT
DZIĘKI KREDYTOM POWSTAŁY M.IN.:
– huta Katowice w Dąbrowie Górniczej
– Port Północny i rafineria w Gdańsku
– kopalnia węgla brunatnego w Bełchatowie
– trasa szybkiego ruchu Warszawa-Katowice tzw. „gierkówka”
Towary wytwarzane przez polskie fabryki nie znajdowały nabywców na zachodzie (ponieważ nie był już nowoczesne i nie znajdowały nabywców na Zachodzie) więc polskie władze zaciągały kolejne kredyty by móc spłacać pożyczki w terminie.
NA CZYM POLEGAŁA PROPAGANDA SUKCESU W LATACH 70. XX WIEKU?
Władze komunistyczne starały się umocnić w Polakach przekonanie, że państwo dynamicznie się rozwija, dlatego część zaciągniętych kredytów przeznaczono na konsumpcję np. zwiększono zaopatrzenie w sklepach, rozwijano budownictwo mieszkaniowe oraz podwyższono płace.
W programach telewizyjnych szerzono treści propagandowe i skupiano się na pokazywaniu pozytywnych zmian w Polsce m.in.:
– dla uatrakcyjnienia programów, sprowadzono znane zachodnie zespoły muzyczne np. ABBĘ lub kupowano prawa do emisji zachodnich seriali
– transmitowano popularne festiwale piosenki w Opolu czy Sopocie
NOWELIZACJA KONSTYTUCJI PRL
JAKIE ZMIANY W KONSTYTUCJI PRL WPROWADZONO ZA RZĄDÓW EDWARDA GIERKA?
– wprowadzono zapis, że Polska jest krajem socjalistycznym
– przyjaźń Polski z ZSRS jest nierozerwalna
– zapis o tym, że PZPR jest przewodnią siłą narodu
