GEOGRAFIA KLASA V DZIAŁ II. KRAJOBRAZY POLSKI CZĘŚĆ I
NA MAPIE KONTUROWEJ POLSKI ZAZNACZONY JEST PAS POBRZEŻY WRAZ Z WSZYSTKIMI POBRZEŻAMI.
Pobrzeże Bałtyku dzieli się na trzy regiony: pobrzeże Szczecińskie, pobrzeże Koszalińskie i pobrzeże Gdańskie.
W krajobrazie tych obszarów przeważają piaszczyste plaże, jeziora przybrzeżne i nadmorskie równiny. Dzieje się tak dlatego, że pas pobrzeży kształtowany jest przez wiatr, fale morskie i prądy przybrzeżne. Wzdłuż plaż ciągną się wydmy czyli wzniesienia usypane z piasku przez wiatr. Występuje tam klimat morski.
Na pobrzeżu można zobaczyć liczne gatunki ptaków, np.: mewy, rybitwy, kaczki, bieliki, rybołowy oraz czaple i żurawie.
W wielu nadmorskich miejscowościach znajdują się latarnie morskie, które zwiększają bezpieczeństwo i stanowią atrakcję turystyczną oraz porty rybackie i małe stocznie (miejsce, gdzie buduje się i remontuje niewielkie łodzie).
CZYM ZAJMUJĄ SIĘ MIESZKAŃCY WYBRZEŻA SŁOWIŃSKIEGO?
Mieszkańcy Wybrzeża Słowińskiego zajmują się głównie obsługą ruchu turystycznego oraz połowem ryb. W małych stoczniach buduje się i remontuje niewielkie łodzie.
RODZAJE WYBRZEŻA NA WYBRZEŻU SŁOWIŃSKIM
Wybrzeże niskie powstaje, gdy fale wyrzucają na brzeg piasek, co prowadzi do powstania piaszczystych często szerokich plaż. Wzdłuż plaż ciągną się wydmy czyli wzniesienia usypane z piasku przez wiatr.
Wybrzeże wysokie zwane też klifowym. Brzegi są tam bardzo strome i osiągają kilkanaście metrów wysokości. Podczas sztormów morskie fale uderzają w nie z ogromną siłą. Podcięte zbocza osuwają się, a materiał skalny jest zabierany w głąb morza.
JAK POWSTAJE JEZIORO PRZYBRZEŻNE?
Wiatr i prąd morski przenoszą na załamania linii brzegowej piasek, który z upływem czasu usypuje się tworząc długie, piaszczyste wały zwane mierzejami.
Mierzeja wydłuża się aż zaczyna łączyć się z drugiej strony z lądem. W ten sposób powstaje jezioro przybrzeżne.
POJĘCIA
Co to jest wydma?
Wydma jest to wzniesienie z piasku usypane przez wiatr.
Co to jest mierzeja?
Mierzeja jest to piaszczysty wał powstający w wyniku prądów morskich. Oddziela wodę z zatoki od morza.
Co to jest zatoka?
Zatoka jest to część morza lub jeziora, wcinająca się w ląd i otoczona z każdej strony lądem.
Co to jest jezioro przybrzeżne?
Jezioro przybrzeżne powstaje w wyniku odcięcia dawnej zatoki morskiej przez mierzeję.
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE POJEZIERZY
Na mapie konturowej Polski zaznaczony jest pas pojezierzy wraz z wszystkimi pojezierzami.
POJEZIERZE MAZURSKIE
Występuje tam krajobraz pojezierny, który charakteryzuje się licznymi jeziorami i wzniesieniami. Duży wpływ na powstanie takiego krajobrazu miał lądolód.
W tym pasie znajdują się największe jeziora takie jak: Śniardwy i Mamry. Wraz z innymi jeziorami tworzą Szlak Wielkich Jezior Mazurskich. Dzięki temu dużą atrakcją jest żeglarstwo i kajakarstwo.
Na Pojezierzu Mazurskim zachowały się liczne puszcze, czyli bardzo duże tereny porośnięte bujnymi lasami m.in. Puszcza Piska. Występuje tam różnorodny świat roślin i zwierząt.
W niewielkim stopniu jest to teren zanieczyszczony przyrodą.
Urozmaicona rzeźba terenu pozwala na uprawianie narciarstwa zjazdowego i biegowego.
Miejscowości turystyczne: Giżycko, Olsztyn, Reszel, Święta Lipka.
Na Pojezierzu Mazurskim znajdują się największe jeziora Polski: Śniardwy oraz Mamry.
Zwierzęta zamieszkujące Pojezierze Mazurskie to między innymi: łoś, bóbr, sarna, dzik, zając, czapla, żuraw, kormoran, ryś, lis, nietoperz.
Roślinność na Pojezierzu Mazurskim: na tym obszarze znajduje się 114 rezerwatów przyrody, jest wiele pomników przyrody w tym Dąb Królewski.
Atrakcje turystyczne na Pojezierzu Mazurskim: Twierdza Boyen w Giżycku, sanktuarium w Świętej Lipce, zamek w Reszlu, zamek w Olsztynie (obecnie Muzeum Warmii i Mazur), Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku, spływy kajakowe na Rzece Krutynia, ośrodek narciarski koło Gołdapi.
POJEZIERZE POMORSKIE
Krajobraz ukształtował się dzięki występowaniu lądolodu. Jest to obszar położony w zasięgu najmłodszego zlodowacenia.
Rzeźba terenu jest urozmaicona.
Znajduje się tam najwięcej jezior, głównie w zachodniej części tego pasa.
POJEZIERZE WIELKOPOLSKIE
Jest to obszar położony w zasięgu najmłodszego zlodowacenia.
Na tym pasie znajduje się najmniej jezior.
Niskie opady mają wpływ na roślinność i życie występujących tam zwierząt.
Ukształtowanie terenu jest zróżnicowane. Występują tam między innymi pagórki, doliny i faliste równiny.
POJĘCIA
Co to jest lądolód?
Lądolód to pokrywa lodowa o dużej grubości, zajmująca rozległy obszar lądu.
Co to jest Pojezierze?
Pojezierze to obszar, na którym znajduje się duża liczba jezior. Takim miejscem jest Pojezierze Mazurskie w Polsce.
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE NIZINY MAZOWIECKIEJ
Na mapie konturowej Polski zaznaczony jest pas nizin wraz z wszystkimi nizinami.
Krajobraz Niziny Mazowieckiej był kształtowany przez lądolód.
Występują tam rozległe prawie płaskie równiny oraz wysoczyzny, czyli pofalowane wzniesienia otoczone dolinami rzek jak również doliny rzeczne Wisły oraz jej dopływy na przykład Narew czy Pilica.
W środkowej części niziny leży Kotlina Warszawska.
Równinny teren sprzyja rozwojowi rolnictwa (obszary leśne zostały przekształcone w pola uprawne, łąki, pastwiska). Występuje tam krajobraz rolniczy.
Lasy tworzą między innymi Puszczę Kampinoską.
Na Nizinie Mazowieckiej wyróżnia się największe miasto – Warszawę, które jest stolicą Polski. Występuje tam krajobraz wielkomiejski.
Cechy krajobrazu wielkomiejskiego?
Główne cechy krajobrazu wielkomiejskiego to: gęsta i wysoka zabudowa, brak terenów rolniczych, gęsta sieć ulic oraz rozbudowana sieć linii komunikacyjnych.
ATRAKCJE TURYSTYCZNE NIZINY MAZOWIECKIEJ
Kampinoski Park Narodowy (symbolem tego Parku jest łoś).
W północno-wschodniej części znajdują się Kurpie. (mieszkańcy tego regionu, których wyróżniają stroje, tańce oraz tradycyjne wyroby np. wycinanki, hafty i palmy wielkanocne).
Do najciekawszych atrakcji należy dworek w Żelazowej Woli, w której urodził się Fryderyk Chopin, zamki i Obronna Twierdza w Modlinie.
ATRAKCJE I KRAJOBRAZ WIELKOMIEJSKI WARSZAWY?
W Warszawie (stolica i największe miasto Polski) występuje krajobraz wielkomiejski dlatego, że wszystkie elementy takie jak domy, fabryki, parki, ulice zostały stworzone przez człowieka. Nie ma tam terenów rolniczych.
W Warszawie jest również wiele pięknych miejsc, gdzie można odpocząć np.: Łazienki Królewskie, Ogród Saski, nadwiślańskie plaże oraz liczne skwery.
Najchętniej odwiedzane miejsca w stolicy to: Stare Miasto z Zamkiem Królewskim, Centrum Nauki Kopernika, Muzeum Powstania Warszawskiego i Pałac w Wilanowie.
ĆWICZENIA - SPRAWDŹ WIEDZĘ PRZED SPRAWDZIANEM
Przykładowe zestawienia zadań, które mogą być idealnym treningiem przed realnym sprawdzianem.
Pliki do pobrania w .pdf i wydrukowania TUTAJ
