JĘZYK POLSKI KLASA V GRAMATYKA PRZYMIOTNIK

PRZYMIOTNIK

Przymiotnik to odmienna część mowy. Określa cechy osób, zwierząt, roślin, zjawisk, i rzeczy.

NA JAKIE PYTANIA ODPOWIADA PRZYMIOTNIK?

Przymiotnik odpowiada na pytania: jaki?, jaka?, jakie?

Poduszka (jaka?) czerwona, ptak (jaki?) duży, buty (jakie?) brudne

PRZEZ CO ODMIENIA SIĘ PRZYMIOTNIK?

Przymiotnik odmienia się przez: przypadki, liczby i rodzaje.

ODMIANA PRZYMIOTNIKA PRZEZ PRZYPADKI

PRZYPADEK	PYTANIE	PRZYKŁAD – liczba pojedyncza	PRZYKŁAD – liczba mnoga
Mianownik	Kto? Co?	znany aktor	znani aktorzy
Dopełniacz	Kogo? Czego? (nie ma)	znanego aktora	znanych aktorów
Celownik	Komu? Czemu? (się przyglądam)	znanemu aktorowi	znanym aktorom
Biernik	Kogo? Co? (Widzę)	znanego aktora	znanych aktorów
Narzędnik	Z kim? Z czym? (Idę)	znanym aktorem	znanymi aktorami
Miejscownik	O kim? O czym? (mówię)	znanym aktorze	znanych aktorach
Wołacz	O!	znany aktor	znani aktorzy

ODMIANA PRZYMIOTNIKA PRZEZ LICZBY

W liczbie pojedynczej przymiotnik odmienia się przez rodzaje: męski (r.m.), żeński (r.ż.) i nijaki (r.n.), natomiast w liczbie mnogiej występuje rodzaj męskoosobowy (r.m.-os.)i niemęskoosobowy (r.nm.-os.).

PRZYKŁADY:

r.m. – aktor (jaki?) znany

r.ż. – kawa (jaka?) czarna

r.n. – dziecko (jakie?) uśmiechnięte

r.m.-os. – chłopcy (jacy?) wysportowani

r.nm.-os. – dziewczynki, psy, domy (jakie?) małe

KOŃCÓWKI W PRZYMIOTNIKU

Przymiotniki zakończone na „cy”, „dzy”, „czy”, „ży” w mianowniku l.mn. w rodzaju męskoosobowym mają taką samą formę, co w mianowniku l.p.

PRZYKŁADY:

Cudzy sąsiad – cudzy sąsiedzi, stanowczy szef – stanowczy szefowie

Wyjątkiem jest słowo „duży”: duży chłopiec – duzi chłopcy

STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW

Stopniowanie przymiotników informuje nas o natężeniu określanej cechy. Wyróżniamy stopnie: równy, wyższy i najwyższy.

PRZYKŁADY:

Stopień równy – długi

Stopień wyższy – dłuższy

Stopień najwyższy – najdłuższy

Wyróżniamy trzy sposoby stopniowania: proste regularne, proste nieregularne i opisowe.

PRZYKŁADY STOPNIOWANIA REGULARNEGO:

Stopień równy – miły

Stopień wyższy – milszy

Stopień najwyższy – najmilszy

PRZYKŁADY STOPNIOWANIA NIEREGULARNEGO:

Stopień równy – dobry, duży

Stopień wyższy – lepszy, większy

Stopień najwyższy – najlepszy, największy

PRZYKŁADY STOPNIOWANIA OPISOWEGO:

Stopień równy – pracowity

Stopień wyższy – bardziej, (mniej) pracowity

Stopień najwyższy – najbardziej, (najmniej) pracowity