JĘZYK POLSKI KLASA VI PISOWNIA WYRAZÓW Z Ó, U, RZ, Ż, CH, H
KIEDY PISZEMY "Ó", A KIEDY "U"?
„Ó” PISZEMY | „U” PISZEMY |
– gdy wymienia się na o, e, a | – w rzeczownikach kończących się na –unek, -us, -usz, -ura, -ulec |
– w zakończeniach rzeczowników: – ów, -ówka, -ówna, z wyjątkiem: skuwka, zasuwka, wsuwka | – w czasownikach zakończonych na -uj, -uje |
– w niektórych wyrazach, mimo że nie wymienia się na o, e lub a (zazwyczaj ze względów historycznych) | – na początku i na końcu wyrazu (z wyjątkiem słów: ósmy, ówczesny, ów, ówdzie) |
– w zdrabniających, spieszczających lub zgrubiających zakończeniach wyrazów -uchny, -uni, -usi, -utki, -unio, -unia, -uszek, -uszka, -ulek, -ulka, -uś, -usia | |
– w wyrazach, w których nie ma uzasadnienia pisownia ó np. puls, wujek, cud, gruszka |
KIEDY PISZEMY RZ, A KIEDY Ż?
„RZ” PISZEMY | „Ż” PISZEMY |
– gdy wymienia się na r | – jeśli wymienia się na: z, ź, s, g, h, dz np. książka – księga; drużynowy – druh; księża -ksiądz |
– po spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w (wyjątki: kształt, bukszpan, pszczoła, pszenica, gżegżółka, obszar, piegża, Pszczyna, wszyscy) | – na początku wielu wyrazów oraz w niektórych słowach, mimo że nie wymienia się na z, ź, s, g, h, dz np. życzenie, mżawka, żółw, róża |
– zazwyczaj w zakończeniach –arz, -erz rzeczowników rodzaju męskiego np. rzeźbiarz, harcerz | – w zakończeniach -aż rzeczowników rodzaju męskiego w wyrazach pochodzących z języków obcych np. pejzaż, witraż |
– w zakończeniach rzeczowników rodzaju męskiego: -mierz, -mistrz, np. szermierz, burmistrz | – w zakończeniach -eż i -aż niektórych rzeczowników rodzaju żeńskiego np. kradzież |
– w niektórych wyrazach, mimo że nie wymienia się na r, np. uderzyć, rządzić, korzystać | – po literach: l, ł, r, n (z wyjątkiem wyrazów z cząstką pół-, współ- na początku – na przykład: współrządzić |
KIEDY PISZEMY "CH"?
– Gdy wymienia się na sz, np. Ucho – uszy;
– po literze s oraz na końcu wyrazów np. schłodzić, pech;
– w większości wyrazów, gdy na nic się nie wymienia np. chytry, dotychczas, suchar.
KIEDY PISZEMY "H"?
– Gdy wymienia się na g, ż np., wahać się – waga; druh – drużyna;
– w większości wyrazów, gdy na nic się nie wymienia np. bohater, honor, handel, historia.
