BIOLOGIA KLASA VII DZIAŁ IX. NARZĄDY ZMYSŁÓW

1. BUDOWA I DZIAŁANIE NARZĄDU WZROKU

W JAKI SPOSÓB ŁZY CHRONIĄ GAŁKĘ OCZNĄ?

Łzy wytwarzane są przez gruczoł łzowy. Jest to płyn złożony głównie z wody, soli i niewielkie ilości substancji zwalczającej bakterie. Łzy nawilżają powierzchnię gałki ocznej, usuwają z niej zanieczyszczenia i drobnoustroje. Po oczyszczeniu gałki ocznej przepływają do specjalnych kanalików odprowadzających a później do jamy nosowej.

BUDOWA I ZADANIA TĘCZÓWKI

Tęczówka znajduje się w przedniej części oka i ma kształt pierścienia. To ona nadaje oczom kolor.

Tęczówka to barwna struktura znajdująca się wewnątrz oka, która reguluje ilość światła wpadającego do oka poprzez rozszerzanie i zwężanie się źrenicy.

BUDOWA TĘCZÓWKI 

Tęczówka składa się głównie z mięśni gładkich, naczyniówki i barwnika melaniny. Jej charakterystyczną cechą jest barwienie, które może mieć różny kolor u różnych osób, takie jak niebieski, zielony, brązowy itp. Kształt tęczówki jest okrągły i znajduje się ona bezpośrednio za rogówką oka.

ZADANIA TĘCZÓWKI

Regulacja ilości światła: Tęczówka kontroluje ilość światła wpadającego do oka. Gdy w otoczeniu jest dużo światła, tęczówka zwęża się, zmniejszając tym samym średnicę źrenicy. Natomiast w warunkach słabego oświetlenia, tęczówka rozszerza się, zwiększając wielkość źrenicy i pozwalając na większe ilości światła do oka.

Ochrona siatkówki: Tęczówka pełni także funkcję ochronną. Gęste ułożenie barwników melaniny w tęczówce pomaga w blokowaniu promieni UV, które mogą być szkodliwe dla siatkówki. Dzięki temu tęczówka chroni oczy przed uszkodzeniami wywołanymi nadmiernym naświetlaniem słonecznym.

Indywidualne rozpoznawanie: Kształt, barwa i wzór na tęczówce są unikalne dla każdej osoby, podobnie jak linie papilarne na naszych palcach. Dlatego tęczówka jest również wykorzystywana w technologii biometrycznej do identyfikacji i autoryzacji, ponieważ jest trudna do podrobienia.

Estetyka: Tęczówka nadaje oku charakterystyczny wygląd i barwę, co ma znaczenie estetyczne i wpływa na wygląd zewnętrzny osoby.

W SKRÓCIE

Tęczówka odgrywa kluczową rolę w regulacji ilości światła wpadającego do oka, chroni siatkówkę, pozwala na indywidualne rozpoznawanie i pełni funkcję estetyczną.

ROLA CZOPKÓW I PRĘCIKÓW

Czopki i pręciki znajdują się w siatkówce, która uczestniczy w odbiorze bodźców świetlnych.

Czopki – rejestrują barwę światła. Każdy z nich może odbierać tylko jeden z trzech kolorów (czerwony, zielony lub niebieski). Czopki w siatkówce rozmieszczone są nierównomiernie. Najwięcej znajduje się ich w punkcie zwanych plamką (plamką żółtą, czyli miejscem najostrzej pierwszego widzenia.

Pręciki – to drugi typ właściwych receptorów wzroku. Są one wrażliwe na ruch oraz natężenie światła. Pozwalają też na widzenie w słabym oświetleniu

ROLA SOCZEWKI W PROCESIE WIDZENIA

Soczewka mieści się tuż za źrenicą. Jest to przezroczysty twór w kształcie dysku. Za zmianę jej kształtu odpowiada ciało związkowe.

Soczewka odgrywa kluczową rolę w procesie widzenia. Jej głównym zadaniem jest skupianie światła na siatkówce, która przekształca je w sygnały elektrochemiczne, przesyłane następnie do mózgu w celu interpretacji obrazu.

Soczewka płynnie dostosowuje swoją kształt i grubość, aby skupić światło z różnych odległości na siatkówce. Dlatego osoby z wadami wzroku, takimi jak krótkowzroczność, dalekowzroczność lub astygmatyzm, mają problem z odpowiednim skupianiem światła na siatkówce.

W przypadku krótkowzroczności, soczewka skupia obraz przed siatkówką, co powoduje, że obiekty z daleka są rozmazane, a osoba widzi je nieostro. Soczewki korekcyjne, takie jak okulary lub soczewki kontaktowe, mogą być używane do skorygowania tych wad wzroku poprzez zmianę kierunku skupiania światła na siatkówce.

W JAKI SPOSÓB TĘCZÓWKA CHRONI OKO
PRZED NADMIERNYM PROMIENIOWANIEM ŚWIETLNYM

W centralnej części tęczówki znajduje się źrenica, przez które światło przedostaje się do oka. Skurcz pieśni gładkich tęczówki zmniejsza lub zwiększa średnicę źrenicy. Tęczówka zapobiega wniknięciu zbyt dużej ilości światła do oka, co mogłoby je uszkodzić.

ĆWICZENIA - SPRAWDŹ WIEDZĘ PRZED SPRAWDZIANEM

Przykładowe zestawienia zadań, które mogą być idealnym treningiem przed realnym sprawdzianem.

Pliki do pobrania w .pdf i wydrukowania TUTAJ