JĘZYK POLSKI KLASA VI CO JUŻ WIEMY O ODMIENNYCH CZĘŚCIACH MOWY?

ODMIENNE CZĘŚCI MOWY - CZASOWNIKI

CZASOWNIKI – CO NAZYWAJĄ?

– Czynności,

– Stany.

NA JAKIE PYTANIA ODPOWIADAJĄ CZASOWNIKI?

– Co robi?,

– Co się z kimś (czymś) dzieje?

FORMY CZASOWNIKÓW:

– osobowe;

– nieosobowe: bez okolicznik, formy zakończone na -no, -to;

– konstrukcje składające się z czasownika i słowa się (zabrania się).

PRZEZ CO SIĘ ODMIENIAJĄ?

– liczby (pojedyncza, mnoga), osoby, czasy;

– rodzaje – tylko w czasie przeszłym i w niektórych formach czasu przyszłego;

– tryby (orzekający, rozkazujący, przypuszczający).

CZASY:

– przeszły;

– teraźniejszy;

– przyszły: prosty (zaśpiewam), złożony (będę śpiewał).

RODZAJE:

– męski, żeński, nijaki – w liczbie pojedynczej;

– męskoosobowy i niemęskoosobowy – w liczbie mnogiej.

ODMIENNE CZĘŚCI MOWY - RZECZOWNIKI

RZECZOWNIKI – CO NAZYWAJĄ?

– osoby,

– rzeczy,

– rośliny,

– zwierzęta,

– miejsca,

– pojęcia,

– zjawiska.

NA JAKIE PYTANIA ODPOWIADAJĄ RZECZOWNIKI?

– Kto?

– Co?

PODZIAŁ RZECZOWNIKÓW

– własne (Elżbieta, Poznań);

– pospolite (uczeń, pies).

PRZEZ CO SIĘ ODMIENIAJĄ?

– liczby,

– przypadki.

RODZAJE RZECZOWNIKÓW:

– męski,

– żeński,

– nijaki.

ODMIENNE CZĘŚCI MOWY - PRZYMIOTNIKI

PRZYMIOTNIKI – CO NAZYWAJĄ?

– Cechy osób;

– cechy przedmiotów;

– cechy zjawisk;

– cechy roślin i zwierząt.

NA JAKIE PYTANIA ODPOWIADAJĄ?

– Jaki?

– Jaka?

– Jakie?

PRZEZ CO SIĘ ODMIENIAJĄ PRZYMIOTNIKI?

– Liczby,

– przypadki,

– rodzaje.

RODZAJE PRZYMIOTNIKÓW:

– męski, żeński, nijaki – w liczbie pojedynczej;

– męskoosobowy niemęskoosobowy – w liczbie mnogiej.

STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW:

– proste (regularne, nieregularne);

– opisowe.

ODMIENNE CZĘŚCI MOWY - LICZEBNIKI

LICZEBNIKI – CO NAZYWAJĄ?

– Liczby,

– kolejność.

NA JAKIE PYTANIA ODPOWIADAJĄ LICZEBNIKI?

– Ile?

– Który (która, które) z kolei?

PODZIAŁ LICZEBNIKÓW:

– Główne (jeden, sto);

– Porządkowe (pierwszy, siódma);

– Zbiorowe (dwojga, dziesięcioro).

PRZEZ CO SIĘ ODMIENIAJĄ LICZEBNIKI?

– Przypadki;

– liczby – tylko liczebniki porządkowe;

– rodzaje – tylko liczebniki głównej i porządkowe.

RODZAJE LICZEBNIKÓW:

– męski, żeński, nijaki – w liczbie pojedynczej;

– męskoosobowy i w niemęskoosobowy – w liczbie mnogiej.

TEMAT I KOŃCÓWKA

W każdym wyrazie, który się odmienia, występuje: temat i końcówka.

– Temat – jest to stała część wyrazu, która zostaje po oddzieleniu końcówki. Powtarza się podczas odmiany.

– Końcówka – jest to część wyrazu, która zmienia się w trakcie jego odmiany.

 

Oto przykład odmiany rzeczownika „dom” przez przypadki, uwzględniając temat i końcówkę:

MIANOWNIK: dom/Ø

DOPEŁNIACZ: dom/u

CELOWNIK: dom/owi

BIERNIK: dom/Ø

NADRZĘDNIK: dom/em

MIEJSCOWNIK: dom/u

WOŁACZ: dom/u

Dom – temat

/Ø; /u; /owi; /Ø; /em; /u; /u – Końcówki