HISTORIA KLASA IV DZIAŁ V. TRUDNE DZIEJE OSTATNICH STU LAT

POSTACIE HISTORYCZNE

Józef Piłsudski – jeden z organizatorów, a później dowódca Legionów Polskich

Roman Dmowski – jeden z najważniejszych polityków odrodzonej Polski

Ignacy Skorupka – kapelan jednego z oddziałów, który poległ pod Ossowem, stał się symbolem bohaterstwa i poświęcenia Polaków walczących z bolszewickim najazdem

Władysław Grabski – premier Polski, który przeprowadził reformę pieniądza w 1924 roku. Wprowadził on walutę złoty polski.

Eugeniusz Kwiatkowski – walczył w Legionach Polskich, dyrektor Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Chorzowie, minister przemysłu i handlu

Bolesław Bierut – stanął na czele władz w powojennej Polsce. Wykonywał polecenia Związku Sowieckiego, prowadził zbrodnicza politykę prowadzoną przez komunistów w stosunku do polskiego społeczeństwa.

Jan Rodowicz „Anoda” – żołnierz Szarych Szeregów, uczestnik akcji pod Arsenałem i powstania warszawskiego

Witold Pilecki – symbol bohaterstwa i niezłomności w walce o niepodległość

Danuta Siedzikówna „Inka” – symbol bohaterstwa i niezłomności w walce o niepodległość

Jan Paweł II – Polak, który w 1978 roku został Papieżem, dziewięć lat po śmierci został ogłoszony przez Kościół świętym

Lech Wałęsa – przywódca strajku w Stoczni Gdańskiej, który należał do NSZZ „Solidarność”

Jerzy Popiełuszko – kapelan Solidarności, którego porwano i zamordowano, a ciało wrzucono do Wisły. Mordercami okazali się oficerowie SB (Służby Bezpieczeństwa)

Stefan Wyszyński – kardynał, prymas Polski, utrzymał niezależność polskiego Kościoła

DATY

1914 r. – wybuch I wojny światowej

Listopad 1918 r. – koniec I wojny światowej

11 listopada 1918 r. – odzyskanie niepodległości przez Polskę

Sierpień 1920 r. – zwycięstwo Polaków w Bitwie Warszawskiej

1921 r. – zawarcie pokoju między Polską a bolszewicką Rosją

15 sierpnia – Święto Wojska Polskiego (ku czci zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej)

1936-1939 r. – powstanie nowoczesnych elektrowni, hut i zakładów przemysłowych w środkowej Polsce.

1 września 1939 r. – wybuch II wojny światowej

1945 r. – zakończenie II wojny światowej

1946 r. – śmierć Danuty Siedzikówny „Inki”

1948 r. – śmierć rotmistrza Witolda Pileckiego

1966 r. – obchody tysiąclecia chrztu Polski

1978 r. – wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża

1979 r. – pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny

Sierpień 1980 r. – rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej

13 grudnia 1981 r. – Jaruzelski ogłosił stan wojenny (aby rozbić Solidarność i podporządkować sobie społeczeństwo)

1989 r. – obrady okrągłego stołu , podczas tych obrad doszło do porozumienia między reprezentantami Solidarności i komunistycznych władz

4 czerwca 1989 r. – wybory parlamentarne, które zakończyły się sukcesem Solidarności, a komuniści stracili władzę w Polsce

2005 r. – śmierć Jana Pawła II

POJĘCIA

Legiony Polskie – Polska formacja zbrojna

Bolszewicy – określenie członków partii komunistycznej, która zdobyła władzę w Rosji w 1917 roku. Utworzone przez nich państwo potocznie nazywano bolszewicką Rosją.

Łagry – sowieckie obozy przymusowej, niewolniczej pracy

Obozy koncentracyjne – niemieckie obozy przymusowej i niewolniczej pracy

Polskie Państwo Podziemne – tajne organizacje wojskowe i cywilne zakładane przez Polaków w okupowanym kraju

Prasa podziemna – nielegalnie drukowane gazety, ulotki i plakaty, w których były ważne informacje dotyczące sytuacji politycznej oraz o losach wojny

Auschwitz-Birkenau (czytaj: auszwic-birkenau) obóz koncentracyjny utworzony przez Niemców w Oświęcimiu, którzy zastraszali i wyniszczali ludność podbitych krajów. Więźniów zmuszano do niewolniczej pracy i masowo mordowano.

Szare Szeregi – harcerstwo, które działało w konspiracji, chłopcy i dziewczęta m.in. roznosili podziemną prasę i zrywali niemieckie flagi zastępując je polskimi. Był to tzw. mały sabotaż. Miał on na celu podtrzymywać Polaków na duchu i stawianie oporu okupantom. Starsi harcerze (po  ukończeniu 18 lat) walczyli z bronią w ręku. Była to tzw. Grupa Szturmowa Szarych Szeregów.

„Alek”, „Rudy”, „Zośka” – trzej członkowie Szarych Szeregów, którzy stali się symbolem bohaterstwa i poświęcenia polskiej młodzieży. Zostali opisani w książce Aleksandra Kamieńskiego pt. „Kamienie na szaniec”.

Komuniści – objęli rządy w Polsce i byli całkowicie podporządkowani Związkowi Sowieckiemu

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR) – ludzie podporządkowani Związkowi Radzieckiemu

Stan wojenny – stan nadzwyczajny w państwie polegał m.in. na ograniczeniu praw obywateli oraz na przejęciu zadań cywilnej administracji przez wojsko

Okrągły stół – rozmowy przedstawicieli komunistycznych władz i Solidarności