HISTORIA KLASA IV DZIAŁ V. TRUDNE DZIEJE OSTATNICH STU LAT
POSTACIE HISTORYCZNE
Józef Piłsudski – jeden z organizatorów, a później dowódca Legionów Polskich
Roman Dmowski – jeden z najważniejszych polityków odrodzonej Polski
Ignacy Skorupka – kapelan jednego z oddziałów, który poległ pod Ossowem, stał się symbolem bohaterstwa i poświęcenia Polaków walczących z bolszewickim najazdem
Władysław Grabski – premier Polski, który przeprowadził reformę pieniądza w 1924 roku. Wprowadził on walutę złoty polski.
Eugeniusz Kwiatkowski – walczył w Legionach Polskich, dyrektor Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Chorzowie, minister przemysłu i handlu
Bolesław Bierut – stanął na czele władz w powojennej Polsce. Wykonywał polecenia Związku Sowieckiego, prowadził zbrodnicza politykę prowadzoną przez komunistów w stosunku do polskiego społeczeństwa.
Jan Rodowicz „Anoda” – żołnierz Szarych Szeregów, uczestnik akcji pod Arsenałem i powstania warszawskiego
Witold Pilecki – symbol bohaterstwa i niezłomności w walce o niepodległość
Danuta Siedzikówna „Inka” – symbol bohaterstwa i niezłomności w walce o niepodległość
Jan Paweł II – Polak, który w 1978 roku został Papieżem, dziewięć lat po śmierci został ogłoszony przez Kościół świętym
Lech Wałęsa – przywódca strajku w Stoczni Gdańskiej, który należał do NSZZ „Solidarność”
Jerzy Popiełuszko – kapelan Solidarności, którego porwano i zamordowano, a ciało wrzucono do Wisły. Mordercami okazali się oficerowie SB (Służby Bezpieczeństwa)
Stefan Wyszyński – kardynał, prymas Polski, utrzymał niezależność polskiego Kościoła
DATY
1914 r. – wybuch I wojny światowej
Listopad 1918 r. – koniec I wojny światowej
11 listopada 1918 r. – odzyskanie niepodległości przez Polskę
Sierpień 1920 r. – zwycięstwo Polaków w Bitwie Warszawskiej
1921 r. – zawarcie pokoju między Polską a bolszewicką Rosją
15 sierpnia – Święto Wojska Polskiego (ku czci zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej)
1936-1939 r. – powstanie nowoczesnych elektrowni, hut i zakładów przemysłowych w środkowej Polsce.
1 września 1939 r. – wybuch II wojny światowej
1945 r. – zakończenie II wojny światowej
1946 r. – śmierć Danuty Siedzikówny „Inki”
1948 r. – śmierć rotmistrza Witolda Pileckiego
1966 r. – obchody tysiąclecia chrztu Polski
1978 r. – wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża
1979 r. – pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny
Sierpień 1980 r. – rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej
13 grudnia 1981 r. – Jaruzelski ogłosił stan wojenny (aby rozbić Solidarność i podporządkować sobie społeczeństwo)
1989 r. – obrady okrągłego stołu , podczas tych obrad doszło do porozumienia między reprezentantami Solidarności i komunistycznych władz
4 czerwca 1989 r. – wybory parlamentarne, które zakończyły się sukcesem Solidarności, a komuniści stracili władzę w Polsce
2005 r. – śmierć Jana Pawła II
POJĘCIA
Legiony Polskie – Polska formacja zbrojna
Bolszewicy – określenie członków partii komunistycznej, która zdobyła władzę w Rosji w 1917 roku. Utworzone przez nich państwo potocznie nazywano bolszewicką Rosją.
Łagry – sowieckie obozy przymusowej, niewolniczej pracy
Obozy koncentracyjne – niemieckie obozy przymusowej i niewolniczej pracy
Polskie Państwo Podziemne – tajne organizacje wojskowe i cywilne zakładane przez Polaków w okupowanym kraju
Prasa podziemna – nielegalnie drukowane gazety, ulotki i plakaty, w których były ważne informacje dotyczące sytuacji politycznej oraz o losach wojny
Auschwitz-Birkenau (czytaj: auszwic-birkenau) obóz koncentracyjny utworzony przez Niemców w Oświęcimiu, którzy zastraszali i wyniszczali ludność podbitych krajów. Więźniów zmuszano do niewolniczej pracy i masowo mordowano.
Szare Szeregi – harcerstwo, które działało w konspiracji, chłopcy i dziewczęta m.in. roznosili podziemną prasę i zrywali niemieckie flagi zastępując je polskimi. Był to tzw. mały sabotaż. Miał on na celu podtrzymywać Polaków na duchu i stawianie oporu okupantom. Starsi harcerze (po ukończeniu 18 lat) walczyli z bronią w ręku. Była to tzw. Grupa Szturmowa Szarych Szeregów.
„Alek”, „Rudy”, „Zośka” – trzej członkowie Szarych Szeregów, którzy stali się symbolem bohaterstwa i poświęcenia polskiej młodzieży. Zostali opisani w książce Aleksandra Kamieńskiego pt. „Kamienie na szaniec”.
Komuniści – objęli rządy w Polsce i byli całkowicie podporządkowani Związkowi Sowieckiemu
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR) – ludzie podporządkowani Związkowi Radzieckiemu
Stan wojenny – stan nadzwyczajny w państwie polegał m.in. na ograniczeniu praw obywateli oraz na przejęciu zadań cywilnej administracji przez wojsko
Okrągły stół – rozmowy przedstawicieli komunistycznych władz i Solidarności
