BIOLOGIA KLASA V DZIAŁ IV. TKANKI I ORGANY ROŚLINNE
TKANKI I ORGANY ROŚLINNE
Co to jest tkanka?
To zespół komórek o podobnej budowie, wykonujących określone zadania.
Jakie tkanki występują w roślinach?
Rośliny zbudowane są z tkanek twórczych i tkanek stałych.
TKANKI TWÓRCZE
Komórki tkanek twórczych szybko i regularnie się dzielą, dlatego liczba ich stale rośnie.
Dzięki nim jest możliwy wzrost rośliny. Wszystkie rośliny mogą rosnąć na długość, a niektóre tak jak drzewa także na grubość.
Po podziale komórek tkanek twórczych powstają nowe komórki, które z czasem przekształcają się w komórki tkanek stałych.
Gdzie występują tkanki twórcze w roślinie?
– na obu końcach rośliny (tworzą stożki wzrostu);
– wewnątrz łodygi i korzenia (umożliwiają przyrost tych organów na grubość).
TKANKI STAŁE
Komórki tkanek stałych nie mają zdolności dzielenia się, ale mogą zwiększać swoje rozmiary.
Do tkanek stałych należą: tkanki okrywające, tkanki miękiszowe, tkanki przewodzące i tkanki wzmacniające.
TKANKI OKRYWAJĄCE
Tworzą zewnętrzną warstwę rośliny. Komórki tych tkanek ściśle do siebie przylegają. W ten sposób chronią roślinę przed drobnymi uszkodzeniami oraz przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych.
Do tkanek okrywających zaliczamy: skórkę pędu oraz skórkę korzenia.
Co to jest pęd? Zwykle nadziemna część rośliny. Składa się z łodygi i liści, a czasami też z kwiatów i owoców.
Skórka pędu – funkcje
– Na powierzchni skórki pędu znajduje się warstwa woskowa substancji, która chroni roślinę przed zbyt dużą utratą wody.
– Dzięki temu, że komórki skórki pędu są przezroczyste, światło może dochodzić do głębiej położonych tkanek, w których zachodzi fotosynteza.
– Aparaty szparkowe, które są obecne w skórce pędu umożliwiają przenikanie dwutlenku węgla, tlenu i pary wodnej.
– Komórki skórki korzenia wytwarzają wypustki – włośniki. Dzięki nim korzeń pobiera z gleby wodę i sole mineralne.
U drzew i krzewów, skórka łodyg i korzeni jest zastępowana innym rodzajem tkanki okrywającej – korkiem, który jest zbudowany z komórek wypełnionych powietrzem. Dzięki temu pełni funkcję ochronną i izolacyjną.
TKANKI MIĘKISZOWE
Są obecne we wszystkich organach rośliny. Różnią się budową i funkcją w zależności od miejsca występowania. Większość z tkanek wypełnia wolne przestrzenie pomiędzy innymi tkankami.
W których częściach są obecne tkanki miękiszowe?
– w zielonych łodygach i liściach znajduje się miękisz, który zawiera chloroplast, w którym zachodzi fotosynteza (wytwarza pokarm dla całej rośliny)
– w płatkach kwiatów znajduje się miękisz, który zawiera barwnik, dzięki któremu zwabiają owady
– w organach roślin np. w cebulach znajduje się miękisz, w którym gromadzą się substancje pokarmowe dzięki którym roślina może przetrwać zimę, a wiosną wykształca nowe pędy
TKANKI PRZEWODZĄCE
Do tych tkanek należą drewno i łyko. Komórki są długie i łączą się w cienkie rurki, które biegną wzdłuż korzeni i łodygi, a następnie rozgałęziają się w liściach. Taka budowa tkanki przewodzącej umożliwia szybki transport substancji do każdej części rośliny.
Drewno zbudowane jest z długich pustych komórek, które nie mają ścian poprzecznych. Komórki te transportują wodę i sole mineralne z korzeni do pozostałych części rośliny.
Łyko składa się z długich komórek, których ściany mają otwory i przypominają sito. Komórki te przekazują substancje pokarmowe z liści do pozostałej części rośliny.
TKANKI WZMACNIAJĄCE
Dzięki tym tkankom niektóre części roślin są twarde i sztywne, a niektóre są elastyczne.
Komórki tych tkanek mają silnie zgrubiałe ściany komórkowe. Funkcją tych tkanek jest ochrona rośliny przed złamaniem, zgnieceniem lub rozerwaniem.
Gdzie znajdują się tkanki wzmacniające?
– w zewnętrznej części owoców (komórki mają bardzo grube ściany, co chroni nasiona)
– w ogonkach liściowych (ściany komórek są zgrubiałe w niektórych miejscach, co nadaje elastyczność i chroni przed złamaniem przez wiatr)
