BIOLOGIA KLASA V DZIAŁ IV. TKANKI I ORGANY ROŚLINNE

TKANKI I ORGANY ROŚLINNE

Co to jest tkanka?

To zespół komórek o podobnej budowie, wykonujących określone zadania.

Jakie tkanki występują w roślinach?

Rośliny zbudowane są z tkanek twórczych i tkanek stałych.

TKANKI TWÓRCZE

Komórki tkanek twórczych szybko i regularnie się dzielą, dlatego liczba ich stale rośnie.

Dzięki nim jest możliwy wzrost rośliny. Wszystkie rośliny mogą rosnąć na długość, a niektóre tak jak drzewa także na grubość.

Po podziale komórek tkanek twórczych powstają nowe komórki, które z czasem przekształcają się w komórki tkanek stałych.

Gdzie występują tkanki twórcze w roślinie?

– na obu końcach rośliny (tworzą stożki wzrostu);

– wewnątrz łodygi i korzenia (umożliwiają przyrost tych organów na grubość).

TKANKI STAŁE

Komórki tkanek stałych nie mają zdolności dzielenia się, ale mogą zwiększać swoje rozmiary.

Do tkanek stałych należą: tkanki okrywające, tkanki miękiszowe, tkanki przewodzące i tkanki wzmacniające.

TKANKI OKRYWAJĄCE 

Tworzą zewnętrzną warstwę rośliny. Komórki tych tkanek ściśle do siebie przylegają. W ten sposób chronią roślinę przed drobnymi uszkodzeniami oraz przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych.

Do tkanek okrywających zaliczamy: skórkę pędu oraz skórkę korzenia.

Co to jest pęd? Zwykle nadziemna część rośliny. Składa się z łodygi i liści, a czasami też z kwiatów i owoców.

 

Skórka pędu – funkcje

– Na powierzchni skórki pędu znajduje się warstwa woskowa substancji, która chroni roślinę przed zbyt dużą utratą wody.

– Dzięki temu, że komórki skórki pędu są przezroczyste, światło może dochodzić do głębiej położonych tkanek, w których zachodzi fotosynteza.

– Aparaty szparkowe, które są obecne w skórce pędu umożliwiają przenikanie dwutlenku węgla, tlenu i pary wodnej.

– Komórki skórki korzenia wytwarzają wypustki – włośniki. Dzięki nim korzeń pobiera z gleby wodę i sole mineralne.

U drzew i krzewów, skórka łodyg i korzeni jest zastępowana innym rodzajem tkanki okrywającej – korkiem, który jest zbudowany z komórek wypełnionych powietrzem. Dzięki temu pełni funkcję ochronną i izolacyjną.

 

TKANKI MIĘKISZOWE 

Są obecne we wszystkich organach rośliny. Różnią się budową i funkcją w zależności od miejsca występowania. Większość z tkanek wypełnia wolne przestrzenie pomiędzy innymi tkankami.

W których częściach są obecne tkanki miękiszowe?

– w zielonych łodygach i liściach znajduje się miękisz, który zawiera chloroplast, w którym zachodzi fotosynteza (wytwarza pokarm dla całej rośliny)

– w płatkach kwiatów znajduje się miękisz, który zawiera barwnik, dzięki któremu zwabiają owady

– w organach roślin np. w cebulach znajduje się miękisz, w którym gromadzą się substancje pokarmowe dzięki którym roślina może przetrwać zimę, a wiosną wykształca nowe pędy

 

TKANKI PRZEWODZĄCE 

Do tych tkanek należą drewno i łyko. Komórki są długie i łączą się w cienkie rurki, które biegną wzdłuż korzeni i łodygi, a następnie rozgałęziają się w liściach. Taka budowa tkanki przewodzącej umożliwia szybki transport substancji do każdej części rośliny.

Drewno zbudowane jest z długich pustych komórek, które nie mają ścian poprzecznych. Komórki te transportują wodę i sole mineralne z korzeni do pozostałych części rośliny.

Łyko składa się z długich komórek, których ściany mają otwory i przypominają sito. Komórki te przekazują substancje pokarmowe z liści do pozostałej części rośliny.

 

TKANKI WZMACNIAJĄCE 

Dzięki tym tkankom niektóre części roślin są twarde i sztywne, a niektóre są elastyczne.

Komórki tych tkanek mają silnie zgrubiałe ściany komórkowe. Funkcją tych tkanek jest ochrona rośliny przed złamaniem, zgnieceniem lub rozerwaniem.

Gdzie znajdują się tkanki wzmacniające?

– w zewnętrznej części owoców (komórki mają bardzo grube ściany, co chroni nasiona)

– w ogonkach liściowych (ściany komórek są zgrubiałe w niektórych miejscach, co nadaje elastyczność i chroni przed złamaniem przez wiatr)

ĆWICZENIA - SPRAWDŹ WIEDZĘ PRZED SPRAWDZIANEM

Przykładowe zestawienia zadań, które mogą być idealnym treningiem przed realnym sprawdzianem.

Pliki do pobrania w .pdf i wydrukowania TUTAJ