GEOGRAFIA KLASA VI DZIAŁ III. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE I LUDNOŚĆ EUROPY
POŁOŻENIE EUROPY
– Europa leży w całości na półkuli północnej, większa część znajduje się na półkuli wschodniej, a niewielka – na półkuli zachodniej.
– Przez terytorium Europy przebiega południk 0.
– Kontynent europejski oblewają wody Oceanu Arktycznego oraz Oceanu Atlantyckiego.
– Najniższy punkt Europy znajduje się na Nizinie Nadkaspijskiej.
– Większość obszarów Europy zajmują niziny.
– Morze Śródziemne oddziela Europę od Afryki.
– W Europie leży 47 państw
JAK PRZEBIEGA GRANICA MIEDZY EUROPĄ I AZJĄ?
O rozdzieleniu Europy i Azji zdecydowały różnice historyczne i kulturowe. Umowna granica przebiega wschodnim podnóżem gór Uralu do Morza Kaspijskiego, a następnie północnym podnóżem Kaukazu do Morza Czarnego.
Półwysep Bałkański oddzielają od Azji dwa morza (Morze Marmara, Morze Śródziemne ) i dwie cieśniny (Bosfor i Dardanele)
GRANICA EUROPY, ZGODNIE Z KIERUNKIEM PRZEMIESZCZANIA SIĘ
OD GÓR URAL DO MORZA ŚRÓDZIEMNEGO
Góry Ural – Morze Kaspijskie – Morze Czarne – Cieśnina Bosfor – Morze Marmara – Cieśnina Dardanele – Morze Śródziemne
LONDYN I PARYŻ
LONDYN – stolica Wielkiej Brytanii
PARYŻ – stolica Francji
– Paryż i Londyn leżą w zachodniej Europie.
– Paryż znajduje się nad rzeką Sekwaną, a Londyn nad Tamizą.
– Oba miasta są ogromne i gęsto zbudowane.
– Są ważnymi międzynarodowymi węzłami komunikacyjnymi, w miastach tych znajduje się wiele lotnisk (lotnisko w Londynie Heathrow wym. Hitroł i lotnisko w Paryżu Charles de Gaulle wym. Szarl de gol)
– Oba słyną z wielokulturowości (znaczna część mieszkańców Paryża pochodzi z Afryki i rejonu Morza Karaibskiego, a w Londynie żyje wiele osób z Azji)
– oba miasta odgrywają ważną rolę w gospodarce, polityce i kulturze
Londyn – centrum finansowe
Mieszą się tam główne siedziby banków, firm ubezpieczeniowych, kancelarii prawnych i giełda papierów wartościowych.
ZABYTKI LONDYNU:
– Big Ben
– Pałac Buckingham (wym. bakingam)
– Tower of London
– most Tower Bridge (wym. tałer bridż)
– Katedra Św. Pawła
– Pałac Westminsterskie
– Muzeum Brytyjskie
Paryż – centrum kultury
W Paryżu tworzyli m.in. Fryderyk Chopin, Pablo Picasso i Vincent van Gogh. Nazywane jest światową stolicą mody. Tu powstały pierwsze domy mody Coco Chanel i Christiana Diora.
ZABYTKI PARYŻA:
– Luwr
– Katedra Notre Dame (wym. notr dam)
– Łuk Triumfalny
– Wieża Eiffla (wym. ajfla)
– Ogród Luksemburski
– zespół pałacowo-ogrodowy w podparyskim Wersalu
MIGRACJE
Przyczyny migracji: niska jakość życia i niskie zarobki, brak pracy, wojny, prześladowania na tle religijnym, ograniczony dostęp do opieki medycznej, edukacji a także żywności i wody.
Państwa, z których więcej osób wyjeżdża, niż się do nich przeprowadza nazywamy krajami emigracyjnymi.
PAŃSTWA W EUROPIE ZALICZANE DO KRAJÓW EMIGRACYJNYCH: Białoruś, Litwa, Łotwa, Rumunia, Ukraina, Polska.
Osoby, które wyjeżdżają z kraju nazywamy emigrantami.
Natomiast krajami imigracyjnymi nazywamy te, które mają większy przypływ niż odpływ ludności. Osoby, które przybywają do danego kraju to imigranci.
PAŃSTWA W EUROPIE ZALICZANE DO KRAJÓW IMIGRACYJNYCH: Francja, Niemcy, Norwegia, Szwecja, Wielka Brytania.
SPOŁECZEŃSTWO EUROPY
W Europie żyje ok. 740 mln osób. Ludność jest rozmieszczona dość równomiernie.
Osoby starsze stanowią większą część społeczeństwa, a osoby młode coraz mniejszą.
Dzieje się tak, dlatego, że na naszym kontynencie rodzi się mało dzieci. Mieszkańcy miast poświęcają się pracy zawodowej, realizują pasje, a decyzję o dzieciach odkładają na później.
Wzrost liczby starszych ludzi spowodowany jest wysoką jakością życia i coraz lepszą opieką medyczną.
GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA
gęstość zaludnienia – to liczba ludzi przypadająca na danym obszarze na jednostkę powierzchni
Najgęściej zaludnione są małe kraje np. Monako, Watykan, Malta.
Duża gęstość występuje też w Belgii i Holandii.
Najmniej osób przypada na kilometr kwadratowy w państwach północnych Europy – Islandii, Norwegii oraz Finlandii.
STREFY KLIMATYCZNE EUROPY
Większość Europy znajduje się w strefie klimatów umiarkowanych. Tę strefę dzielimy na dwie części: północną, gdzie występuje klimat umiarkowany chłodny i południową, gdzie występuje klimat umiarkowany ciepły.
Na zachodzie Europy występuje klimat morski. Występują tam łagodne zimy i niezbyt upalne lata, a w związku z tym niską średnią roczną amplitudą temperatury powietrza.
Na wschodzie kontynentu występuje klimat kontynentalny. Średnia roczna amplituda temperatury powietrza jest tam wysoka ze względu na gorące temperatury i mroźne zimy. Roczne sumy opadów są bardzo niskie.
Między wymienionymi terenami rozciąga się obszar o klimacie przejściowym. Występują na nim pośrednie wartości rocznej sumy opadów i średniej rocznej amplitudy temperatury powietrza.
KLIMAT I ROŚLINNOŚĆ EUROPY
Strefa klimatów podzwrotnikowych
Główne rejony Morza Śródziemnego stanowią krzewiaste zarośla nazywane makią.
Strefa klimatów okołobiegunowych
Na północnych krańcach kontynentu przeważa tundra. Część wysp położonych na Oceanie Arktycznym pokrywają lodowce.
Klimat umiarkowany chłodny (obszar tajgi, czyli lasów iglastych)
Klimat umiarkowany ciepły morski (lasy liściaste)
Klimat umiarkowany ciepły przejściowy (lasy mieszane iglasto-liściaste)
Klimat umiarkowany ciepły kontynentalny (stepy)
ZRÓŻNICOWANIE NARODOWOŚCIOWE I RELIGIJNE EUROPY
W Europie większość narodów współtworzy trzy główne grupy:
– ludy słowiańskie (np. Polacy, Czesi, Słowacy, Rosjanie, Ukraińscy i Chorwaci)
– ludy romańskie (np. Włosi, Hiszpanie, Francuzi)
– ludy germańskie (np. Niemcy, Anglicy i Szwedzi)
Około ¾ mieszkańców Europy stanowią wyznawcy chrześcijaństwa (katolicy, protestanci, wyznawcy prawosławia).
Muzułmanie (wyznawcy islamu), zamieszkują przede wszystkim obszary: Albanii, Kosowa, Bośni i Hercegowiny, Turcji, Kazachstanu i niektórych obszarów Rosji.
W Europie żyją również wyznawcy judaizmu.
POJĘCIA
Lawa – to określenie magmy, gdy już wypłynie z wulkanu, może mieć temperaturę ponad 1000 stopni Celsjusza
Magma – to skała w postaci gęstej cieczy
Gejzer – co jakiś czas wyrzuca będącą pod ciśnieniem wrzącą wodę na wysokość kilkudziesięciu metrów
Bazalt – powstaje z szybko krzepnącej się lawy
Litosfera – to zewnętrzna, sztywna powłoka Ziemi, która zbudowana jest ze skał. Składa się z fragmentów zwanych płytami litosfery
Dlaczego na Islandii występują trzęsienia ziemi i wulkany?
Islandia leży w strefie, w której płyty litosfery rozsuwają się.
Wulkany to miejsca, gdzie magma wraz z innymi substancjami wydobywają się na zewnątrz. Proces ten nazywany jest erupcją wulkanu.
Trzęsienia ziemi – wywoływane są gwałtownym przemieszczeniem się sztywnych skał litosfery.
CZYM JEST UNIA EUROPEJSKA?
Unia Europejska to forma współpracy państw.
– należy do niej większość państw Europejskich
– ma własne instytucje np. parlament i sąd
– ma wspólne prawo i zasoby pieniężne
– w większości państw Unii obowiązuje wspólna waluta – Euro
– UE ułatwia współpracę gospodarczą państwom, które do niej należą
– wspólnota dba o wyrównywanie poziomu rozwoju gospodarczego poszczególnych regionów
– UE ma silniejszą pozycję i znaczenie niż pojedyncze państwa
– UE wspiera rozwój biedniejszych regionów i podnosi jakość życia ich mieszkańców
ĆWICZENIA - SPRAWDŹ WIEDZĘ PRZED SPRAWDZIANEM
Przykładowe zestawienia zadań, które mogą być idealnym treningiem przed realnym sprawdzianem.
Pliki do pobrania w .pdf i wydrukowania TUTAJ
