MATEMATYKA – Zasady, które warto znać!

Matematyka to nie tylko liczby i działania – to język, który pomaga nam zrozumieć świat. Na tej stronie znajdziesz kluczowe zagadnienia matematyczne wyjaśnione w prosty i przystępny sposób. Niezależnie od tego, czy dopiero zaczynasz swoją przygodę z liczeniem, czy rozwiązujesz bardziej skomplikowane zadania, poznanie zasad matematyki ułatwi Ci naukę i codzienne życie.

Dzięki przykładom i ćwiczeniom szybko utrwalisz wiedzę i nauczysz się wykorzystywać matematyczne reguły w praktyce. 

Odkrywaj tajniki matematyki i rozwijaj swoje umiejętności krok po kroku!

RÓWNANIA

Czym jest równanie?

📌 Równanie to zdanie matematyczne, które zawiera znak równości (=)
Z jednej strony jest wyrażenie, z drugiej jego wartość. Szukamy liczby, która spełnia równanie – to niewiadoma.

Równanie zawsze zawiera zmienną, np. x lub y.

✅ PRZYKŁADY:

  • x+3=7x + 3 = 7 → rozwiązanie: x=4x = 4

  • 2x−5=112x – 5 = 11 → rozwiązanie: x=8x = 8

  • x(x+1)=6x(x + 1) = 6 → równanie kwadratowe (tu też uczniowie mogą mieć kontakt)

📌 Rozwiązanie równania to wartość zmiennej, która sprawia, że lewa strona równa się prawej stronie.

🧠 Typowe sposoby rozwiązywania

  • przenoszenie wyrazów na drugą stronę (zmienia znak)

  • redukcja wyrazów podobnych

  • dzielenie/mnożenie stron równania

  • stosowanie zależności z treści zadania

Zadania i rozwiązania – krok po kroku

🔹 ZADANIE 1 – Suma dwóch liczb

Treść:
Suma dwóch liczb, z których jedna jest 6,15 razy większa od drugiej, wynosi 24,65.
Które równanie to opisuje?

A. 𝑥 + 6,15 + 𝑥 = 24,65
B. 6,15𝑥 = 24,65
C. 𝑥 + 6,15 = 24,65
D. 𝑥 + 6,15𝑥 = 24,65

Rozwiązanie:
x – pierwsza liczba
6,15x – druga liczba
Suma: x + 6,15x = 24,65

✅ Odpowiedź: D

🔹 ZADANIE 2 – Równanie z liczbą różną od zera

Rozwiązaniem którego z podanych równań jest liczba różna od zera? 
A. 𝑥 − 26 = −26 → x = 0
B. 1/6𝑥 = 0 → x = 0
C. 5𝑥 = 3𝑥 → 2x = 0, x = 0
D. 𝑥 + 15 = 14 → x =−1

✅ Odpowiedź: D

🔹 ZADANIE 3 – Przekształcenie wzoru

Jeśli x = 0,1y, to:

A. 𝑦 = 0,9𝑥

B. 𝑦 = 10𝑥

C. 𝑦 = 0,1𝑥

D. 𝑦 = 0,01𝑥

→ Podziel obustronnie przez 0,1: y = x ÷ 0,1 = 10x

✅ Odpowiedź: B

🔹 ZADANIE 4 – Sprawdzenie rozwiązania

Które równanie spełnia liczba 5?

A. 3𝑥 + 2 = 𝑥 + 3
B. 𝑥(𝑥 + 3) = 2𝑥(𝑥 − 1)
C. −2(𝑥 + 3) + 15 = −𝑥
D. 3(𝑥 + 2) = 2𝑥 − 4

Sprawdź:

  • A: 3⋅5 + 2 = 5 + 3 → 15 + 2 = 8❌ 

  • B: 5(5 + 3) = 2⋅5(5−1) → 40 =40✅

  • C: Podstawiamy i liczymy – nie wychodzi

  • D: Nie wychodzi

✅ Odpowiedź: B

🔹 ZADANIE 5 – Trójkąt z wyrażeń

Treść:
Trójkąt prostokątny ma obwód 60 cm.
Boki:
– podstawa: k+5k + 5
– wysokość: kk
– przeciwprostokątna: k+10k + 10

Zapisz równanie:
(k + 5) + k + (k + 10) = 60

📌 Rozwiązanie:
3k + 15 = 60
3k = 45
k = 15
Boki: 20 cm, 15 cm, 25 cm

🔹 ZADANIE 6 – Równanie z x

Rozwiąż:
9x − 6 = 8x + 4

Przenosimy:
9x − 8x = 4 + 6 → x = 10

✅ Odpowiedź: x=10

🔹 ZADANIE 7 – Cena książek

Treść:
Dwie książki kosztowały razem 36 zł. Jedna była o 40% droższa od drugiej.
Ile kosztowała każda?

Rozwiązanie: x – cena tańszej
Droższa: x + 40%x = 1,4x
x + 1,4x = 36
2,4x = 36 → x = 15
Droższa = 1,4·15 = 21

✅ Odpowiedź: 15 zł i 21 zł

🔹 ZADANIE 8 – Miary kątów trójkąta

Treść:
Jeden z kątów ma miarę:
– 2 razy mniejszą od drugiego
– o 20° większą od trzeciego

Oblicz miary kątów tego trójkąta.

x – kąt najmniejszy
x + 20 – środkowy
2(x + 20) – największy
Suma kątów = 180°
x+(x+20) + 2(x+20) = 180

📌 Rozwiązanie:
x + x + 20 + 2x + 40 = 180
4x + 60 = 180
4x = 120 → x = 30

Kąty: 30°, 50°, 100°

🔹 ZADANIE 9 – Uczniowie z trzech szkół

W zawodach sportowych wzięło udział czterdziestu uczniów z
trzech szkół. Reprezentacja szkoły nr 1 liczyła o 30% więcej uczniów niż
reprezentacja szkoły nr 2, a reprezentacja szkoły nr 2 — o siedmiu uczniów mniej
niż reprezentacja szkoły nr 3. Jak liczne były reprezentacje poszczególnych szkół?

Dane:
Łącznie 40 uczniów
Szkoła 1: o 30% więcej niż szkoła 2
Szkoła 2: o 7 mniej niż szkoła 3

x – liczba uczniów w szkole 3
→ szkoła 2: x − 7
→ szkoła 1: 1,3(x − 7)

Suma:
x + (x − 7) + 1,3(x − 7) = 40

📌 Rozwiązanie:
Rozwijamy:

3,3x − 16,1 = 40
3,3x = 56,1
x = 17

Szkoła 3 – 17
Szkoła 2 – 10
Szkoła 1 – 13

✅ ZADANIE 10 – Prędkość, droga, czas

Treść:
Bartek dojeżdża do gimnazjum rowerem.
Zawsze wyjeżdża o 7:57 i przyjeżdża równo o 8:00 – czyli jedzie 3 minuty, czyli 0,05 godziny.
Pewnego dnia jechał z prędkością o 6 km/h mniejszą i spóźnił się o 3 minuty – czyli jechał 6 minut, czyli 0,1 godziny.

Pytanie: Jak daleko ma Bartek do szkoły?

📌 Krok 1: Wzór na drogę

s = v ⋅ t

Nie znamy prędkości – oznaczmy ją jako x (w km/h)

📌 Krok 2: Ułóż równanie

✅ Wersja 1 – normalna prędkość:

s = x ⋅ 0,05

✅ Wersja 2 – opóźniona jazda z mniejszą prędkością:

s = (x − 6) ⋅ 0,1

Obie wersje oznaczają tę samą drogę s, więc przyrównujemy:

x ⋅ 0,05 = (x − 6) ⋅ 0,1

📌 Krok 3: Rozwiąż równanie

0,05x=0,1x−0,6

Przenosimy wszystko na jedną stronę:

0,05x − 0,1x = −0,6

−0,05x = −0,6

x = 0,6/−0,05 = 12

📌 Krok 4: Oblicz drogę

Bartek jechał z prędkością 12 km/h
Czas: 3 minuty = 0,05 h

s = 12 ⋅ 0,05 = 0,6 km = 600 m

Przykładowe zestawienia zadań

Przykładowe zestawienia zadań, które mogą być idealnym treningiem przed realnym sprawdzianem.

Pliki do pobrania w .pdf i wydrukowania TUTAJ