MATEMATYKA – Zasady, które warto znać!
Matematyka to nie tylko liczby i działania – to język, który pomaga nam zrozumieć świat. Na tej stronie znajdziesz kluczowe zagadnienia matematyczne wyjaśnione w prosty i przystępny sposób. Niezależnie od tego, czy dopiero zaczynasz swoją przygodę z liczeniem, czy rozwiązujesz bardziej skomplikowane zadania, poznanie zasad matematyki ułatwi Ci naukę i codzienne życie.
Dzięki przykładom i ćwiczeniom szybko utrwalisz wiedzę i nauczysz się wykorzystywać matematyczne reguły w praktyce.
Odkrywaj tajniki matematyki i rozwijaj swoje umiejętności krok po kroku!
RÓWNANIA
Czym jest równanie?
📌 Równanie to zdanie matematyczne, które zawiera znak równości (=)
Z jednej strony jest wyrażenie, z drugiej jego wartość. Szukamy liczby, która spełnia równanie – to niewiadoma.
Równanie zawsze zawiera zmienną, np. x lub y.
✅ PRZYKŁADY:
x+3=7x + 3 = 7x+3=7 → rozwiązanie: x=4x = 4x=4
2x−5=112x – 5 = 112x−5=11 → rozwiązanie: x=8x = 8x=8
x(x+1)=6x(x + 1) = 6x(x+1)=6 → równanie kwadratowe (tu też uczniowie mogą mieć kontakt)
📌 Rozwiązanie równania to wartość zmiennej, która sprawia, że lewa strona równa się prawej stronie.
🧠 Typowe sposoby rozwiązywania
przenoszenie wyrazów na drugą stronę (zmienia znak)
redukcja wyrazów podobnych
dzielenie/mnożenie stron równania
stosowanie zależności z treści zadania
Zadania i rozwiązania – krok po kroku
🔹 ZADANIE 1 – Suma dwóch liczb
Treść:
Suma dwóch liczb, z których jedna jest 6,15 razy większa od drugiej, wynosi 24,65.
Które równanie to opisuje?
A. 𝑥 + 6,15 + 𝑥 = 24,65
B. 6,15𝑥 = 24,65
C. 𝑥 + 6,15 = 24,65
D. 𝑥 + 6,15𝑥 = 24,65
Rozwiązanie:
x – pierwsza liczba
6,15x – druga liczba
Suma: x + 6,15x = 24,65
✅ Odpowiedź: D
🔹 ZADANIE 2 – Równanie z liczbą różną od zera
Rozwiązaniem którego z podanych równań jest liczba różna od zera?
A. 𝑥 − 26 = −26 → x = 0
B. 1/6𝑥 = 0 → x = 0
C. 5𝑥 = 3𝑥 → 2x = 0, x = 0
D. 𝑥 + 15 = 14 → x =−1
✅ Odpowiedź: D
🔹 ZADANIE 3 – Przekształcenie wzoru
Jeśli x = 0,1y, to:
A. 𝑦 = 0,9𝑥
B. 𝑦 = 10𝑥
C. 𝑦 = 0,1𝑥
D. 𝑦 = 0,01𝑥
→ Podziel obustronnie przez 0,1: y = x ÷ 0,1 = 10x
✅ Odpowiedź: B
🔹 ZADANIE 4 – Sprawdzenie rozwiązania
Które równanie spełnia liczba 5?
A. 3𝑥 + 2 = 𝑥 + 3
B. 𝑥(𝑥 + 3) = 2𝑥(𝑥 − 1)
C. −2(𝑥 + 3) + 15 = −𝑥
D. 3(𝑥 + 2) = 2𝑥 − 4
Sprawdź:
A: 3⋅5 + 2 = 5 + 3 → 15 + 2 = 8❌
B: 5(5 + 3) = 2⋅5(5−1) → 40 =40✅
C: Podstawiamy i liczymy – nie wychodzi
D: Nie wychodzi
✅ Odpowiedź: B
🔹 ZADANIE 5 – Trójkąt z wyrażeń
Treść:
Trójkąt prostokątny ma obwód 60 cm.
Boki:
– podstawa: k+5k + 5k+5
– wysokość: kkk
– przeciwprostokątna: k+10k + 10k+10
Zapisz równanie:
(k + 5) + k + (k + 10) = 60
📌 Rozwiązanie:
3k + 15 = 60
3k = 45
k = 15
Boki: 20 cm, 15 cm, 25 cm
🔹 ZADANIE 6 – Równanie z x
Rozwiąż:
9x − 6 = 8x + 4
Przenosimy:
9x − 8x = 4 + 6 → x = 10
✅ Odpowiedź: x=10
🔹 ZADANIE 7 – Cena książek
Treść:
Dwie książki kosztowały razem 36 zł. Jedna była o 40% droższa od drugiej.
Ile kosztowała każda?
Rozwiązanie: x – cena tańszej
Droższa: x + 40%x = 1,4x
x + 1,4x = 36
2,4x = 36 → x = 15
Droższa = 1,4·15 = 21
✅ Odpowiedź: 15 zł i 21 zł
🔹 ZADANIE 8 – Miary kątów trójkąta
Treść:
Jeden z kątów ma miarę:
– 2 razy mniejszą od drugiego
– o 20° większą od trzeciego
Oblicz miary kątów tego trójkąta.
x – kąt najmniejszy
x + 20 – środkowy
2(x + 20) – największy
Suma kątów = 180°
→ x+(x+20) + 2(x+20) = 180
📌 Rozwiązanie:
x + x + 20 + 2x + 40 = 180
4x + 60 = 180
4x = 120 → x = 30
Kąty: 30°, 50°, 100°
🔹 ZADANIE 9 – Uczniowie z trzech szkół
W zawodach sportowych wzięło udział czterdziestu uczniów z
trzech szkół. Reprezentacja szkoły nr 1 liczyła o 30% więcej uczniów niż
reprezentacja szkoły nr 2, a reprezentacja szkoły nr 2 — o siedmiu uczniów mniej
niż reprezentacja szkoły nr 3. Jak liczne były reprezentacje poszczególnych szkół?
Dane:
Łącznie 40 uczniów
Szkoła 1: o 30% więcej niż szkoła 2
Szkoła 2: o 7 mniej niż szkoła 3
x – liczba uczniów w szkole 3
→ szkoła 2: x − 7
→ szkoła 1: 1,3(x − 7)
Suma:
x + (x − 7) + 1,3(x − 7) = 40
📌 Rozwiązanie:
Rozwijamy:
x + x − 7 + 1,3x − 9,1 = 40
3,3x − 16,1 = 40
3,3x = 56,1
x = 17
Szkoła 3 – 17
Szkoła 2 – 10
Szkoła 1 – 13
✅ ZADANIE 10 – Prędkość, droga, czas
Treść:
Bartek dojeżdża do gimnazjum rowerem.
Zawsze wyjeżdża o 7:57 i przyjeżdża równo o 8:00 – czyli jedzie 3 minuty, czyli 0,05 godziny.
Pewnego dnia jechał z prędkością o 6 km/h mniejszą i spóźnił się o 3 minuty – czyli jechał 6 minut, czyli 0,1 godziny.
Pytanie: Jak daleko ma Bartek do szkoły?
📌 Krok 1: Wzór na drogę
s = v ⋅ t
Nie znamy prędkości – oznaczmy ją jako x (w km/h)
📌 Krok 2: Ułóż równanie
✅ Wersja 1 – normalna prędkość:
s = x ⋅ 0,05
✅ Wersja 2 – opóźniona jazda z mniejszą prędkością:
s = (x − 6) ⋅ 0,1
Obie wersje oznaczają tę samą drogę s, więc przyrównujemy:
x ⋅ 0,05 = (x − 6) ⋅ 0,1
📌 Krok 3: Rozwiąż równanie
0,05x=0,1x−0,6
Przenosimy wszystko na jedną stronę:
0,05x − 0,1x = −0,6
−0,05x = −0,6
x = −0,6/−0,05 = 12
📌 Krok 4: Oblicz drogę
Bartek jechał z prędkością 12 km/h
Czas: 3 minuty = 0,05 h
s = 12 ⋅ 0,05 = 0,6 km = 600 m
✅ Odpowiedź: Bartek ma do szkoły 600 metrów.
Przykładowe zestawienia zadań
Przykładowe zestawienia zadań, które mogą być idealnym treningiem przed realnym sprawdzianem.
Pliki do pobrania w .pdf i wydrukowania TUTAJ