GEOGRAFIA KLASA V DZIAŁ III. LĄDY I OCEANY NA ZIEMI

POJĘCIA

Co to jest oś ziemska?

Oś ziemska to prosta, która przebiega przez środek Ziemi i łączy dwa punkty na jej powierzchni: biegun północny i biegun południowy.

Czym są południki?

To linie biegnące z północy na południe łączące bieguny kuli ziemskiej. Wszystkie południki mają taką samą długość.

Czym są równoleżniki?

To linie przecinające południki pod kątem prostym. Równoleżniki są różnej długości i biegną ze wschodu na zachód.

Czym jest równik?

To najdłuższy z równoleżników. Przebiega on w połowie odległości między biegunami.

Oprócz równika nazwy posiadają jeszcze cztery inne równoleżniki. Na półkuli północnej jest to Zwrotnik Raka i koło podbiegunowe północne, a na półkuli południowej znajduje się Zwrotnik Koziorożca i koło podbiegunowe południowe.

Zwrotniki zaznaczone są linią przerywaną.

Półkule na Ziemi

Kulę ziemską można podzielić na półkule (czyli równe części):

– północną i południową (podział tworzy równik);

– zachodnią i wschodnią (podział tworzą południk zerowy oraz południk 180 stopni, który znajduje się po przeciwnej stronie Ziemi).

Ile kontynentów znajduje się na Ziemi?

Na Ziemi znajduje się siedem kontynentów. Poniżej nazwy kontynentów w kolejności od największego, co do wielkości powierzchni.

– Azja;

– Afryka (leży na czterech półkulach);

– Ameryka Północna;

– Ameryka Południowa;

– Antarktyda;

– Europa;

– Australia (najmniejszy kontynent).

 

Ile znajduje się oceanów?

Ocean światowy umownie podzielony jest na pięć obszarów zwanych oceanami. Są to:

– Ocean Spokojny (Inaczej zwany Pacyfikiem);

– Ocean Atlantycki;

– Ocean Indyjski;

– Ocean Południowy;

– Ocean Arktyczny.

PIERWSZE PODRÓŻE GEOGRAFICZNE

Trasy wypraw geograficznych wielkich odkrywców.

Wikingowie

Zamieszkiwali Półwysep Skandynawski, pokonując Ocean Atlantycki dotarli do północno-wschodnich wybrzeży Ameryki Północnej.

Marco Polo

Podróżował w głąb Azji. Swoją wyprawę zaczął i ukończył w Wenecji we Włoszech. Podróżował przez Nizinę Mezopotamską, Wyżynę Irańską aż dotarł do Pekinu w Chinach pokonując góry Pamir i Pustynię Gobi. Następnie odbył wyprawę na wyspę Jawę oraz do Indii.

Krzysztof Kolumb

Z Hiszpanii podróżował na zachód Oceanem Atlantyckim dotarł do Wysp: Bahamów, Kuby i Haiti. W ten sposób odkrył Amerykę. Myślał, że dopłynął do Indii.

David Livingstone

Przeszedł Afrykę w poprzek. Wędrował z Luandy nad Oceanem Atlantyckim do ujścia Zambezi odkrywając Wodospady Wiktorii. Badał również okolice Jeziora Tanganika.

Ferdynand Magellan

Podróżował dookoła świata. Swoją podróż rozpoczął w Hiszpani. Dalej płynąc Oceanem Atlantyckim wzdłuż Ameryki Południowej dotarł aż do jego końca. Następnie wypłynął na zachód Oceanem Spokojnym i dotarł do Filipin (tam zginął). Pozostali towarzysze wyprawy ruszyli w drogę powrotną przez Ocean Indyjski i Ocean Atlantycki do Hiszpani.

W trakcie wyprawy odkryto Cieśninę Magellana i nadano Oceanowi Spokojnemu nazwę Pacyfik.

James Cook

Trzy razy opłynął Ziemię. Odkrył wiele wysp w tym na Oceanie Spokojnym odkrył Hawaje. Odkrył Nową Zelandię, zbadał wschodnie wybrzeże Australii i północno-zachodnie wybrzeże Ameryki Północnej. Przekroczył też oba koła podbiegunowe. Zginął z rąk tubylców na jednej z wysp Hawajów.

Marco Polo

Odbył podróż w głąb Azji. Trasa rozpoczęła się i zakończyła w Wenecji. Podróżował przez Nizinę Mezopotamską, Wyżynę Irańską, góry Pamir przez pustynię Gobi, następnie Niziną Chińską, później Morzem Południowochińskim przez Zatokę Bengalską, Wzdłuż Półwyspu Indyjskiego, Morzem Arabskim, Wyżyną Irańską, Morzem Czarnym do Wenecji.

Henry Stanley

Badał również wnętrze Afryki. Odkrył źródła rzeki Nilu.

Vasco da gama

Podróżował z Portugalii wokół Afryki docierając do Przylądka Igielnego. Następnie przepłynął Ocean Indyjski.

ĆWICZENIA - SPRAWDŹ WIEDZĘ PRZED SPRAWDZIANEM

Przykładowe zestawienia zadań, które mogą być idealnym treningiem przed realnym sprawdzianem.

Pliki do pobrania w .pdf i wydrukowania TUTAJ