HISTORIA KLASA VI DZIAŁ I: EUROPA I ŚWIAT W XVI WIEKU

CZYM BYŁA REFORMACJA?

Reformacja to ruch zapoczątkowany przez zwolenników Marcina Lutra. Chcieli oni zreformować życie kościelne.

JAKIE BYŁY PRZYCZYNY REFORMACJI?

– niezgodne z ewangelią życie Kleru;

– sprzedaż odpustów, czyli odpuszczania kary za grzechy w zamian za opłaty pieniężne;

– płacenie podatków na Kościół.

KIM BYLI EWANGELICY?

Luteranie nazywali siebie ewangelikami, dla podkreślenia, jak ważną rolę w ich wierze odgrywało Pismo Święte, zwłaszcza Ewangelia.

KIM BYLI PROTESTANCI?

Tak zostali nazwani Luteranie przez swoich przeciwników, od protestu, jaki zgłosili wobec cesarza i katolickich książąt.

JAKIE BYŁY CECHY KOŚCIOŁA EWANGELICKIEGO?

– nieuznawanie władzy Papieża;

– Przekonanie, iż najważniejszym źródłem wiary jest Pismo Święte, które powinno być dostępne w zrozumiałym języku dla wszystkich wiernych, a nie w języku łacińskim, jak w Kościele katolickim;

– uznawanie tylko wymienionych sakramentów w Ewangelii tj. chrztu i komunii;

– uznawanie tylko tych świętych, którzy są wymienieni w Ewangelii;

– przekonanie, że nabożeństwa powinny być odprawiane w języku narodowym, a nie tylko po łacinie, jak w Kościele katolickim;

– zlikwidowanie celibatu (protestanccy duchowni mogli zawierać związki małżeńskie).

REFORMY SOBORU TRYDENCKIEGO (1545-1563)

– w trosce o lepsze wykształcenie i dyscyplinę księży postanowiono zakładać seminaria duchowne;

– nakazano księżom noszenie jednolitych sutann

– nałożono obowiązek stałego przebywania proboszczów i biskupów w ich parafiach i diecezjach;

– utrzymano w mocy wiele kwestii niewspomnianych w Biblii, które powstały jako część późniejszej tradycji np. siedem sakramentów świętych;

– utrzymano łacinę jako język nabożeństw i uznano łacińskie tłumaczenie Biblii za podstawę nauczania wiary katolickiej.

CZYM BYŁ INDEKS KSIĄG ZAKAZANYCH?

Indeks Ksiąg Zakazanych, to specjalny spis dzieł, które oceniono jako niezgodne z wiarą katolicką. Nie wolno było czytać, pisać ani rozpowszechniać bez pozwolenia władz kościelnych. W tej księdze pojawili się Mikołaj Kopernik i Galileusz.

JAKIE BYŁY KONSEKWENCJE REFORMACJI I KONTRREFORMACJI?

– krwawe wojny religijne;

– rozwój idei tolerancji religijnej.

WYDARZENIA OD NAJSTARSZEGO DO NAJMŁODSZEGO

– początek reformacji (3)

– udoskonalenie druku (1)

– odkrycie Ameryki (2)

– pokój w Augsburgu (4)

WYDARZENIA OD NAJSTARSZEGO DO NAJMŁODSZEGO

– Wystąpienie Marcina Lutra (3)

– Udoskonalenie druku (1)

– Odkrycie ameryki (2)

– Zakończenie wojen religijnych w Niemczech (4)

PRZYCZYNY ODKRYĆ GEOGRAFICZNYCH

  1. Chęć przyspieszenia dostaw „korzeni” z Azji.
  2. Wprowadzenie nowych wynalazków ułatwiających żeglugę (astrolabium, kompas, log).
  3. Chęć wzbogacenia się (złoto i metale szlachetne, których brakowało w Europie).

SKUTKI ODKRYĆ GEOGRAFICZNYCH

  1. Przyśpieszenie dostaw korzeni z Azji.
  2. Powstanie kolonii.
  3. Handel zamorski spowodował zmiany w gospodarce, stylu życia i kulturze.

ARTYŚCI, KTÓRZY TWORZYLI PODCZAS OKRESU RENESANSU

Leonardo da Vinci – malarz, rzeźbiarz, pisarz (portret „Mona Lisa”)

Michał Anioł – rzeźbiarz, malarz, poeta, architekt (rzeźba „Dawid”)

Rafael Santi – malarz i architekt (obraz „Madonna ze szczygłem”)

Erazm z Rotterdamu – humanista i myśliciel

ZNANA POSTAĆ I WYDARZENIE Z NIĄ ZWIĄZANE

Henryk VIII – wprowadzenie anglikanizmu

Vasco da Gama – odkrycie drogi morskiej do Indii

Michał Anioł – freski w kaplicy Sykstyńskiej

Jan Kalwin – działalność reformatorska w Szwajcarii

Krzysztof Kolumb – odkrycie Ameryki

Leonardo da Vinci – zaprojektowanie łodzi podwodnej, namalowanie obrazu Mona Lisa

Franciszek Ksawery – odważny, hiszpański misjonarz

Galileo Galilei (zw. Galileuszem) – udoskonalił teleskop np. poprawiając dziesięciokrotnie stosowane powiększenie

JAKIEGO WYNALAZKU DOKONAŁ JAN GUTENBERG?

Jan Gutenberg wynalazł ruchomą czcionkę drukarską.

DLACZEGO JEGO ODKRYCIE BYŁO WYDARZENIEM PRZEŁOMOWYM?

– druk umożliwiał wydawanie większych nakładów książek

– drukowane dzieła stały się dostępne dla większej ilości czytelników

– oszczędność czasu (nie trzeba było ręcznie przepisywać książek)

JAKIE BYŁO NAJWAŻNIEJSZE ODKRYCIE MIKOŁAJA KOPERNIKA?

Stworzył teorię heliocentryczną, która głosiła, że Ziemia i inne planety krążą wokół Słońca.

NA CZYM POLEGAŁ PRZEŁOMOWY CHARAKTER TYCH USTALEŃ?

Zmiana systemu myślenia, odejście od dotychczasowego postrzegania świata.

PRZYCZYNY REFORMACJI

– niezgodne z Ewangelią życie Kleru

– płacenie podatków na Kościół

– sprzedaż odpustów

SKUTKI REFORMACJI

– powstanie  nowych odłamów chrześcijaństwa

– wojny religijne i początki tolerancji

JAKIE BYŁY CECHY KOŚCIOŁA EWANGELICKIEGO?

– Nieuznawanie władzy Papieża;

– Przekonanie, iż najważniejszym źródłem wiary jest Pismo Święte, które powinno być dostępne w zrozumiałym języku dla wszystkich wiernych, a nie w języku łacińskim, jak w Kościele katolickim;

– uznawanie tylko wymienionych sakramentów w Ewangelii tj. chrztu i komunii;

– uznawanie tylko tych świętych, którzy są wymienieni w Ewangelii;

– przekonanie, że nabożeństwa powinny być odprawiane w języku narodowym, a nie tylko po łacinie, jak w Kościele katolickim;

– zlikwidowanie celibatu (protestanccy duchowni mogli zawierać związki małżeńskie).

PRAWDA/FAŁSZ

  1. Korzeniami nazywano suszone warzywa, m.in. pietruszkę i marchew. (F)
  2. Trasę morską do Indii odkrył Ferdynand Magellan. (F)
  3. Sobór w Trydencie rozpoczął się w 1517 roku. (F)
  4. Reformatorzy kościoła domagali się rozwiązywania zakonów i zniesienia celibatu (bezżenności) księży. (P)
  5. Korzeniami nazywano przyprawy sprowadzane z Azji. (P)
  6. Drogę morską do Indii odkrył Vasco da Gama. (P)
  7. Reformacja rozpoczęła się w 1517 roku. (P)
  8. Kalwiniści są protestantami. (P)

WYMIEŃ KONSEKWENCJE SOBORU TRYDENCKIEGO

– powstanie Indeksu ksiąg zakazanych;

– obowiązek odbywania studiów przez księży;

– obowiązek przebywania na terenie parafii.

DATY

1492 r. – Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę, początek nowożytności

1517 r. – wystąpienie Marcina Lutra, początek reformacji

1519-1522 r. – wyprawa Ferdynanda Magellana dookoła Ziemi

1545 – 1563 r. – sobór trydencki

1555 r. – pokój augsburski

POJĘCIA

Konkwistador – zdobywca nowych ziem w Ameryce Południowej

Renesans (Odrodzenie) – nowa epoka w dziejach kultury Europy, w której zrodziło się zainteresowanie człowiekiem i jego życiem

Jezuici – zakon założony przez Ignacego Loyolę. Jego zadaniem było wcielanie w życie postanowień soborowych; prowadził działania misyjne

sobór trydencki (powszechny) – zgromadzenie biskupów całego Kościoła, którzy pod przewodnictwem Papieża obradują w celu ustanowienia zmian w prawie kościelnym np. wprowadził wiele zmian w Kościele katolickim, np. nakaz noszenia sutann, odbywania studiów.

Humanizm – zrodzony w epoce renesansu światopogląd, w którego centrum jest człowiek

Reformacja – reforma Kościoła katolickiego zapoczątkowana w 1517 roku przez Marcina Lutra, która zakończyła się powstaniem Kościołów protestanckich