JĘZYK POLSKI KLASA VI PISOWNIA WYRAZÓW Z Ó, U, RZ, Ż, CH, H

KIEDY PISZEMY "Ó", A KIEDY "U"?

„Ó” PISZEMY

„U” PISZEMY

– gdy wymienia się na o, e, a

– w rzeczownikach kończących się na –unek, -us, -usz, -ura, -ulec

– w zakończeniach rzeczowników: – ów, -ówka, -ówna, z wyjątkiem: skuwka, zasuwka, wsuwka

– w czasownikach zakończonych na -uj, -uje

– w niektórych wyrazach, mimo że nie wymienia się na o, e lub a (zazwyczaj ze względów historycznych)

– na początku i na końcu wyrazu (z wyjątkiem słów: ósmy, ówczesny, ów, ówdzie)

– w zdrabniających, spieszczających lub zgrubiających zakończeniach wyrazów -uchny, -uni, -usi, -utki, -unio, -unia, -uszek, -uszka, -ulek, -ulka, -uś, -usia

– w wyrazach, w których nie ma uzasadnienia pisownia ó np. puls, wujek, cud, gruszka

KIEDY PISZEMY RZ, A KIEDY Ż?

„RZ” PISZEMY

„Ż” PISZEMY

– gdy wymienia się na r

– jeśli wymienia się na: z, ź, s, g, h, dz np. książka – księga; drużynowy – druh; księża -ksiądz

– po spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w (wyjątki: kształt, bukszpan, pszczoła, pszenica, gżegżółka, obszar, piegża, Pszczyna, wszyscy)

– na początku wielu wyrazów oraz w niektórych słowach, mimo że nie wymienia się na z, ź, s, g, h, dz np. życzenie, mżawka, żółw, róża

– zazwyczaj w zakończeniach –arz, -erz rzeczowników rodzaju męskiego np. rzeźbiarz, harcerz

– w zakończeniach -aż rzeczowników rodzaju męskiego w wyrazach pochodzących z języków obcych np. pejzaż, witraż

– w zakończeniach rzeczowników rodzaju męskiego: -mierz, -mistrz, np. szermierz, burmistrz

– w zakończeniach -eż i -aż niektórych rzeczowników rodzaju żeńskiego np. kradzież

– w niektórych wyrazach, mimo że nie wymienia się na r, np. uderzyć, rządzić, korzystać

– po literach: l, ł, r, n (z wyjątkiem wyrazów z cząstką pół-, współ- na początku – na przykład: współrządzić

KIEDY PISZEMY "CH"?

– Gdy wymienia się na sz, np. Ucho – uszy;

– po literze s oraz na końcu wyrazów np. schłodzić, pech;

– w większości wyrazów, gdy na nic się nie wymienia np. chytry, dotychczas, suchar.

KIEDY PISZEMY "H"?

– Gdy wymienia się na g, ż np., wahać się – waga; druh – drużyna;

– w większości wyrazów, gdy na nic się nie wymienia np. bohater, honor, handel, historia.