HISTORIA KLASA VIII DZIAŁ IV. POLSKA PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

JAK WYGLĄDAŁO TERYTORIUM POWOJENNEJ POLSKI?

– terytorium zmniejszyło się o 20% od obszaru z 1939 r.

– granica zachodnia i Północna z Niemcami i ZSRS – do Polski przyłączono: Śląsk, Pomorze z Gdańskiem, Warmię i Mazury (tzw. Ziemie Odzyskane)

– południowa granica (z Czechosłowacją) Polski wróciła do stanu z września 1938 roku

– granica wschodnia – Polska utraciła na rzecz ZSRS całe kresy wschodnie z miastami: Wilnem, Grodnem i Lwowem

JAKIE STRATY PONIEŚLI POLACY W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ?

– śmierć około 6 milionów obywateli

– zrujnowanie wielu miast

– skradzione lub zniszczone bezcenne dobra kultury

JAKIE ZMIANY LUDNOŚCIOWE ZASZŁY W POWOJENNEJ POLSCE?

II wojna światowa przyniosła ogromne straty ludnościowe. Zginęło ok. 6 milionów polskich obywateli w tym ok. 3 milionów narodowości żydowskiej. Kraj liczył 24 milionów mieszkańców.

JAKIE BYŁY POSTAWY POLSKIEGO SPOŁECZEŃSTWA WOBEC KOMUNISTÓW?

Zwolennicy władzy komunistycznej:

– chłopi

– robotnicy

– inteligencja o poglądach lewicowych

– Stanisław Mikołajczyk – lider legalnej opozycji chciał poprzez współpracę z komunistami utrzymać suwerenność kraju i demokrację. Zwycięstwo w wyborach parlamentarnych miało być kluczem, aby taki cel osiągnąć.

– część żołnierzy podziemia stawiała zbrojny opór wprowadzaniu rządów komunistycznych

KONSPIRACYJNE DZIAŁALNOŚĆ ANTYKOMUNISTYCZNA

Była prowadzona przez część żołnierzy podziemia, która nie pogodziła się z istniejącą sytuacją polityczną.

REFERENDUM LUDOWE I SFAŁSZOWANE WYBORY

30 czerwca 1946 roku komuniści zorganizowali referendum ludowe. Dlaczego? Ponieważ w Polsce miały odbyć się demokratyczne wybory, a komuniści obawiali się porażki. Żeby odwlec termin wyborów zorganizowali referendum.

W styczniu 1947 roku komuniści zorganizowali wybory do Sejmu. Zarówno w pierwszym jak i drugim głosowaniu wyniki sfałszowano.

BOLESŁAW BIERUT – wybrany przez Sejm na prezydenta Polski. Był on członkiem PPR i sowieckim agentem.

19 lutego 1947 r. sejm ustawodawczy uchwalił tzw.  małą konstytucję (określała ona ustrój państwa jako demokrację ludową)

ZWYCIĘSTWO KOMUNISTÓW (W SKRÓCIE)

WYDARZENIE: zwycięstwo komunistów wyborach do Sejmu w 1947 roku

PRZYCZYNY:

– zajęcie Polski przez armię czerwoną

– represje wobec opozycji

– sfałszowanie wyborów

SKUTKI:

– wprowadzenie w Polsce ustroju komunistycznego

– uniemożliwienie działalności partiom opozycyjnym

– uzależnienie polski od władze ZSRS

POLSKA W CZASACH STALINIZMU

POWSTANIE PZPR

WŁADYSŁAW GOMUŁKA – I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej (KC PPR) Działacze PPR pod naciskiem Sowietów odsunęli Gomułkę od władzy.

 

Z JAKICH PARTII POWSTAŁA PZPR?

15–21 grudnia 1948 r. odbył się tzw. Kongres Zjednoczeniowy PPR i PPS.

PZPR powstała z połączenia dwóch partii: Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii Socjalistycznej.

BOLESŁAW BIERUT – został sekretarzem generalnym KC PZPR

 

POLSKA GOSPODARKA

Miała być podobna do gospodarki ZSRS. Podjęto próbę kolektywizacji wsi. Duży nacisk położono na rozwój przemysłu ciężkiego.

PRZYPOMNIJ SOBIE

kolektywizacja rolnictwa -to proces łączenia gruntów chłopskich w gospodarstwa, które stawały się własnością grupową, spółdzielczą. Komuniści dążyli do zlikwidowania prywatnych środków produkcji, w tym indywidualnych gospodarstw rolnych.

 

NA CZYM POLEGAŁY PRZEMIANY GOSPODARCZE I SPOŁECZNE W PRL?

W Polsce zaczęto zmieniać gospodarkę na wzór sowiecki.

– wprowadzono system centralnego sterowania gospodarką (centralnie ustalano wielkość produkcji ceny i zasady podziału wytwarzanych dóbr)

– podjęto realizacją planu sześcioletniego

– położono nacisk na rozwój przemysłu ciężkiego (głównie zbrojeniowego)

 

OKRES STALINIZMU (STALINIZM) W POLSCE

W Polsce komuniści wprowadzili takie rozwiązania, jak w ZSRR:

– terror wobec przeciwników politycznych

– całkowitą kontrolę społeczeństwa przez władzę

– kult Stalina

– dzieci uczono języka rosyjskiego

– wychowanie młodzieży w duchu idei komunistycznych

– młodych ludzi zmuszano do wstępowania do komunistycznych organizacji, takich jak Związek Młodzieży Polskiej (ZMP)

– prowadzono walkę z Kościołem katolickim

NA CZYM POLEGAŁA INDOKTRYNACJA?

Było to szkolenie polityczne osób zrzeszonych w związku młodzieży polskiej. Podczas spotkań, młodym ludziom wpajano wiedzę i przekonania zgodne z wytycznymi partii komunistycznej.

 

KONSTYTUCJA STALINOWSKA – 1952 R.

 22 lipca 1952 r została uchwalona konstytucja z uwzględnionymi poprawkami dyktatora.

 Jakie podstawowe zmiany w ustroju Polski zostały wprowadzone przez konstytucję z 1952 r.?

–  nazwę państwa zmieniono na Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)

– rozwiązano Senat (parlament składał się tylko z jednej izby – sejmu)

– zlikwidowano urząd prezydenta

– miejsce prezydenta zajęła 15-osobowa Rada Państwa

 W praktyce władzę w Polsce sprawował I sekretarz PZPR

 

JAKIE BYŁY RELACJE PAŃSTWO KOŚCIÓŁ W 1953 R.?

Komuniści chcieli ograniczyć wpływ Kościoła.

Władze:

– narzucały swoje stanowisko przy wyznaczaniu zwierzchników diecezji;

– powoływały studentów seminariów duchownych (kleryków) do służby wojskowej;

– cenzurowały wydawnictwa kościelne;

– uniemożliwiały o odbywanie pielgrzymek;

– szykanowano opornych duchownych (aresztowano prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego)

– zmuszono episkopat, a później resztę duchowieństwa do ślubowania na wierność PRL

Co to jest episkopat?

Jest to zgromadzenie w Kościele katolickim zrzeszające biskupów np. z danego kraju

CZASY GOMUŁKI

JAKIE BYŁY PRZYCZYNY WYDARZEŃ CZERWCOWYCH W POZNANIU W 1956 ROKU?

Społeczeństwo czuło się oszukane przez komunistów, co doprowadziło do wystąpień robotników.

28 czerwca 1956 roku w Poznaniu doszło do strajku generalnego i masowych demonstracji.

Ludzie żądali poprawy warunków ekonomicznych oraz zaczęto domagać się swobód politycznych i religijnych. Na Strajk i bunt władze zareagowały w brutalny sposób, wysyłając jednostki pancerne. W mieście doszło do walk ulicznych, w których zginęło ok. 70 osób. Najmłodszą ofiarą był 13-letni Romek Strzałkowski, który stał się symbolem poznańskiego buntu.

CO TO ZNACZY STRAJK GENERALNY?

Jest to przerwanie pracy przez wszystkich pracowników z danego obszaru np. miasta regionu lub kraju.

Władysław Gomułka – objął stanowisko I sekretarza KC PZPR po wydarzeniach poznańskiego Czerwca.

 

Z JAKICH POWODÓW POLACY CIESZYLI SIĘ Z OBJĘCIA WŁADZY PRZEZ WŁADYSŁAWA GOMUŁKĘ?

Ponieważ początek jego rządów przyniósł odwilż polityczną i odejście od stalinowskiej represji.

Przykłady świadczące o odwilży w Polsce po objęciu władzy przez Władysława Gomułkę:

– uwolniono więźniów politycznych

– anulowano wyroki dla uczestników poznańskiego Czerwca

– zaniechano kolektywizacji rolnictwa

– wypuszczono z więzień i ośrodków internowania duchownych w tym prymasa Wyszyńskiego

– zezwolono na nauczanie religii w szkołach

 

CZYM BYŁA MAŁA STABILIZACJA?

To okres rządów sprawowanych przez Władysława Gomułkę. W tym okresie: nastał spokój społeczny, poprawie uległa sytuacja materialna Polaków i umocniła się międzynarodowa pozycja Polski.

 

MARZEC 1968 ROK

WYDARZENIE: strajki studenckie

PRZYCZYNA: sprzeciw cenzurze

SKUTEK: przymusowa emigracja tysięcy polskich obywateli narodowości żydowskiej

 

GRUDZIEŃ 1970 ROK

DATA: 12 grudnia 1970 r.

WYDARZENIE: protesty robotnicze na Wybrzeżu (strajk w Stoczni Gdańskiej)

PRZYCZYNA: zapowiedź podwyżkom cen

SKUTKI: śmierć 45 osób oraz nakaz odsunięcia Gomułki od władzy przez sekretarza generalnego KPZS Leonida Breżniewa

POLSKA W CZASACH GIERKA (1970-1980)

EDWARD GIEREK – objął władzę w kraju po odsunięciu Gomułki od władzy. Gdy wybuchły strajki w Szczecinie osobiście udał się on na spotkanie z ludźmi, dzięki czemu zdołał zakończyć protesty. Dążył do przekształcenia PRL w nowoczesny kraj. Uzyskał zgodę Breżniewa na rozwój współpracy gospodarczej Polski z Zachodem i zaciągnięcie tam kredytów.

 

CELE POLITYKI GOSPODARCZEJ GIERKA:

– unowocześnienie kraju

– podwyższenie jakości życia ludzi

 

POMYSŁY RZĄDU EDWARDA GIERKA NA WZROST DOBROBYTU W POLSCE:

– cofnięto podwyżki cen wprowadzonych przez Gomułkę

– podniesiono płace renty i emerytury

– uruchomiono zakłady wytwarzające wielkie płyty betonowe do budowy bloków

– uruchomiono masową produkcję fiata 126 p

– dla przeciętnego Polaka były dostępne towary takie jak: kolorowe telewizory lodówki i pralki

– działały Peweksy (sklepy, w których za zachodnie waluty można było nabyć zagraniczne artykuły)

 

ŻYCIE NA KREDYT

DZIĘKI KREDYTOM POWSTAŁY M.IN.:

– huta Katowice w Dąbrowie Górniczej

– Port Północny i rafineria w Gdańsku

– kopalnia węgla brunatnego w Bełchatowie

– trasa szybkiego ruchu Warszawa-Katowice tzw. „gierkówka”

Towary wytwarzane przez polskie fabryki nie znajdowały nabywców na zachodzie (ponieważ nie był już nowoczesne i nie znajdowały nabywców na Zachodzie) więc polskie władze zaciągały kolejne kredyty by móc spłacać pożyczki w terminie.

 

NA CZYM POLEGAŁA PROPAGANDA SUKCESU W LATACH 70. XX WIEKU?

Władze komunistyczne starały się umocnić w Polakach przekonanie, że państwo dynamicznie się rozwija, dlatego część zaciągniętych kredytów przeznaczono na konsumpcję np. zwiększono zaopatrzenie w sklepach, rozwijano budownictwo mieszkaniowe oraz podwyższono płace.

W programach telewizyjnych szerzono treści propagandowe i skupiano się na pokazywaniu pozytywnych zmian w Polsce m.in.:

– dla uatrakcyjnienia programów, sprowadzono znane zachodnie zespoły muzyczne np. ABBĘ lub kupowano prawa do emisji zachodnich seriali

– transmitowano popularne festiwale piosenki w Opolu czy Sopocie

 

NOWELIZACJA KONSTYTUCJI PRL

JAKIE ZMIANY W KONSTYTUCJI PRL WPROWADZONO ZA RZĄDÓW EDWARDA GIERKA?

– wprowadzono zapis, że Polska jest krajem socjalistycznym

– przyjaźń Polski z ZSRS jest nierozerwalna

– zapis o tym, że PZPR jest przewodnią siłą narodu