CHEMIA KLASA VIII DZIAŁ V. SUBSTANCJE O ZNACZENIU BIOLOGICZNYM

TŁUSZCZE

CO TO SĄ TŁUSZCZE?

Tłuszcze to estry wyższych kwasów karboksylowych i glicerolu.

 

RODZAJE TŁUSZCZÓW?

Tłuszcze można podzielić ze względu na:

– stan skupienia (tłuszcze stałe: np.: masło, smalec oraz tłuszcze ciekłe np. oliwa, tran);

– pochodzenie lub występowanie (tłuszcze roślinne np. olej słonecznikowy, rzepakowy, oliwa oraz tłuszcze zwierzęce np. smalec, tran, łój);

– budowę cząsteczki (tłuszcze nienasycone – ciekłe np. oleje, oliwa, tran oraz nasycone – stałe np. masło, smalec, łój).

 

W JAKI SPOSÓB MOŻNA OTRZYMAĆ TŁUSZCZE?

Tłuszcze można otrzymać w wyniku reakcji estryfikacji wyższych kwasów karboksylowych i glicerolu.

BIAŁKA

CO TO SĄ BIAŁKA?

Są naturalnymi polimerami powstałymi z aminokwasów. Stanowią materiał budulcowy tkanek. W cząsteczkach białek występują wiązania peptydowe.

 

JAKIM PRZEMIANOM ULEGAJĄ BIAŁKA?

– koagulacji pod wpływem soli metali lekkich np. NaCl

– denaturacji (koagulacja nieodwracalna) pod wpływem ogrzewania, kwasów, zasad, soli metali ciężkich i alkoholi.

 

W JAKI SPOSÓB MOŻNA WYKRYĆ OBECNOŚĆ BIAŁKA?

Reakcją charakterystyczną białek jest reakcja ksantoproteinowa (ze stężonym roztworem kwasu azotowego(V)).

SACHARYDY

CO TO SĄ SACHARYDY (cukry, węglowodany)?

Są to związki chemiczne zbudowane z węgla, wodoru i tlenu. Stosunek liczby atomów wodoru do tlenu w cząsteczkach sacharydów jest taki sam jak w cząsteczce wody (2:1)

 

JAKIE SĄ RODZAJE SACHARYDÓW – CUKRÓW?

– monosacharydy (cukry proste);

– oligosacharydy (cukry złożone);

– polisacharydy (cukry złożone).

 

W JAKI SPOSÓB POWSTAJĄ SACHARYDY?

W procesie fotosyntezy z tlenku węgla(IV) i wody w obecności energii słonecznej i chlorofilu:

 

JAKIM REAKCJOM W ORGANIZMIE ULEGAJĄ SACHARYDY?

Disacharydy i polisacharydy (np. sacharoza, skrobia) ulegają w organizmie przemianom, tworząc monosacharydy.

Monosacharydy (np. glukoza) ulegają w organizmie reakcji biologicznego utleniania.

 

W JAKI SPOSÓB MOŻNA WYKRYĆ OBECNOŚĆ SKROBI?

Skrobię można wykryć w reakcji z roztworem jodu (jodyną).

 WŁAŚCIWOŚCI SKROBI (C6H10O5)n

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE

WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE

– substancja stała;

– barwa biała;

– śliska w dotyku;

– trudno rozpuszcza się w zimnej wodzie;

– higroskopijna.

– bezwonna;

– bez smaku.

WŁAŚCIWOŚCI CELULOZY (C6H10O5)n

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE

WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE

– włóknista substancja stała;

– barwa biała;

– nie rozpuszcza się w wodzie.

– bezwonna;

– bez smaku.

SKROBIA – ZASTOSOWANIE:

– przemysł kosmetyczny (skrobia pozyskiwana z ryżu ma właściwości wysuszające, składnik zasypek i pudrów dla dzieci);

– przemysł spożywczy (środek zagęszczający m.in. do mrożonych dań i ciast w proszku, składnik budyniu i kisielu oraz wyrobów cukierniczych);

– tworzywa sztuczne (przyspiesza proces biodegradacji).

 

CELULOZA – ZASTOSOWANIE:

– przemysł farmaceutyczny (składnik m.in. preparatów poprawiających trawienie);

– przemysł spożywczy (do produkcji serów m.in. Mozzarelli);

– przemysł włókienniczy (produkcja nici – len, bawełna);

– produkcja papieru.

ĆWICZENIA - SPRAWDŹ WIEDZĘ PRZED SPRAWDZIANEM

Przykładowe zestawienia zadań, które mogą być idealnym treningiem przed realnym sprawdzianem.

Pliki do pobrania w .pdf i wydrukowania TUTAJ