Czytelnia – lektury szkolne wyjaśnione tak, jak trzeba
Witaj w naszej czytelni – miejscu, gdzie lektury szkolne stają się prostsze i bardziej zrozumiałe. Znajdziesz tu opracowania książek obowiązkowych i uzupełniających: od krótkich streszczeń po najważniejsze wątki, bohaterów i informacje o autorze. Wiemy, że nie każda książka szkolna od razu wciąga. Dlatego stworzyliśmy tę sekcję z myślą o dzieciach i młodzieży, które chcą zrozumieć, o co chodzi w lekturze, bez przeskakiwania przez trudne słowa i zawiłe opisy.
📘 Interesuje Cię Katarynka streszczenie? U nas znajdziesz jasny, zrozumiały opis tej poruszającej noweli Bolesława Prusa – idealny dla każdego ucznia!
Naszym celem jest pokazać, że czytanie może być naprawdę fajne – nawet wtedy, gdy jest „na ocenę”. Wchodź śmiało, wybierz tytuł i zobacz, że to wcale nie musi być takie trudne!
historia pana Tomasza, starszego prawnika, który mieszka samotnie
BOLESŁAW PRUS „KATARYNKA”
Wstęp
Krótko o autorze
Katarynka streszczenie
Przemiana pana Tomasza – historia o empatii i sile małych gestów
„Katarynka” Bolesława Prusa przedstawia historię pana Tomasza, starszego, eleganckiego dżentelmena, znanego z codziennych spacerów po ulicy Miodowej. Opisywany jest jako refleksyjny i spokojny człowiek o łagodnych oczach, który z pietyzmem obserwuje miasto, choć jego flegmatyczna natura często prowadzi do rozczarowań, zwłaszcza w kwestii kobiet.
W młodości pan Tomasz był energicznym adwokatem, pełnym życia i zajętym licznymi romansami, co uniemożliwiało mu zawarcie małżeństwa. Z biegiem lat zyskał majątek i opinię znawcy sztuk pięknych. Mimo poszukiwań żony i urządzenia luksusowego mieszkania, nigdy nie znalazł odpowiedniej partnerki, a incydent na przyjęciu sprawił, że zrezygnował z tych planów. Poświęcił się całkowicie sztuce, delektując się koncertami, teatrem i obrazami. Był człowiekiem wyrozumiałym i łagodnym, ceniącym piękno, ale nie krytykującym niedoskonałości.
Jego jedyną, silną awersją były katarynki i kataryniarze. Uważał, że muzyka z katarynki jest zniekształceniem ducha i narzędziem rabunku, a jej dźwięk doprowadzał go do szału. Z tego powodu dbał o to, by żadna katarynka nie pojawiła się na podwórzu jego kamienicy, płacąc stróżom dodatkowe pieniądze.
Mecenas zamieszkiwał przestronne mieszkanie, większość czasu spędzał w gabinecie od strony podwórza, oddając się lekturze i przemyśleniom. Jego spokój został zakłócony, gdy do mieszkania po drugiej stronie podwórza wprowadziły się dwie kobiety z małą, niewidomą dziewczynką, utrzymujące się z szycia. Dziewczynka, blada i nieruchoma, spędzała czas przy oknie, sprawiając wrażenie smutnej i pozbawionej radości. Pan Tomasz początkowo nie rozumiał jej stanu, ale wkrótce odkrył, że jest niewidoma od dwóch lat.
Dziewczynka, pozbawiona wzroku, rozwijała inne zmysły, takie jak dotyk, słuch i węch, z niezwykłą bystrością. Mimo to tęskniła za wrażeniami, a życie w nowym, cichym mieszkaniu, bez możliwości „podróży” na strych (gdzie słyszała wiele dźwięków i odczuwała słońce) czy do piwnicy, jeszcze bardziej pogłębiało jej smutek. Pan Tomasz, obserwując jej mizerny stan, poczuł głębokie współczucie i myśl, że powinien coś dla niej zrobić.
Pewnego dnia, pochłonięty skomplikowaną sprawą prawną, pan Tomasz nagle usłyszał pod swoim oknem dźwięk popsutej, fałszującej i głośnej katarynki. Poczuł falę wściekłości, ale gdy spojrzał na okno sąsiadki, zobaczył małą, niewidomą dziewczynkę, która tańczyła, klaskając w dłonie, z zarumienioną twarzą i łzami radości płynącymi z nieruchomych oczu. Dla niej fałszywe tony katarynki były pięknem, jedyną, długo wyczekiwaną sensacją w cichym świecie.
Na wezwanie sługi, który chciał przegonić kataryniarza zgodnie z umową, pan Tomasz, ku zdumieniu służby, wydał zupełnie inny rozkaz. Zamiast zakazać, polecił nowemu stróżowi, Pawłowi, aby przez pewien czas codziennie wpuszczał katarynki na podwórze, obiecując za to dodatkowe dziesięć złotych miesięcznie. Następnie, z uśmiechem, rzucił kataryniarzowi monetę, a sam, mimo irytacji dźwiękiem, opuścił pokój, nucąc: „Biedne dziecko!… Powinienem był zająć się nim od dawna…”. Poświęcił się poszukiwaniu adresów okulistów, by pomóc dziewczynce. To wydarzenie stanowiło przełom w jego postrzeganiu własnych upodobań i empatii.
Krótkie omówienie treści książki
„Katarynka” opowiada historię pana Tomasza, starszego prawnika, który mieszka samotnie w warszawskiej kamienicy. Jest człowiekiem, który ceni spokój i porządek, i unika wszelkich bodźców zakłócających jego codzienną rutynę, w tym muzyki katarynki, której szczególnie nie znosi. Jego życie zmienia się, gdy pewnego dnia dostrzega w oknie naprzeciwko niewidomą dziewczynkę, której los go porusza. Kiedy słyszy, jak dziewczynka reaguje z radością na dźwięki katarynki, zmienia swoje podejście do życia. Zaczyna rozumieć, jak ważna jest empatia i decyduje się na pomoc dziewczynce, finansując jej leczenie.
Problematyka
„Katarynka” to opowieść o przemianie wewnętrznej i odkrywaniu w sobie pokładów dobra i empatii. Prus ukazuje, jak ważne jest dostrzeganie potrzeb innych ludzi i niesienie im pomocy. Nowela porusza również problem samotności i izolacji społecznej, podkreślając, że nawet drobny gest może znacząco poprawić życie drugiej osoby. Prus w swoim charakterystycznym stylu podkreśla, że życie ludzkie jest pełne niespodziewanych zwrotów i że każdy, nawet najmniejszy czyn, może mieć duże znaczenie.
Katarynka streszczenie
Plan wydarzeń
szczegółowy Plan wydarzeń
Charakterystyka pana Tomasza i jego codzienne życie:
- Pan Tomasz to elegancki jegomość w pewnym wieku, który codziennie około południa spaceruje ulicą Miodową, obserwując miasto.
- W młodości był energicznym adwokatem, szalał za kobietami, lecz nie miał czasu na oświadczyny.
- Jako mecenas zyskał majątek i opinię znawcy sztuk pięknych, a także próbował znaleźć żonę, urządzając luksusowe mieszkanie.
- Po incydencie na przyjęciu, gdzie jedna z pań wspomniała o przyszłej żonie, zrezygnował z planów małżeńskich, ogolił wąsy i zapuścił faworyty, poświęcając się sztuce.
- Był człowiekiem wyrozumiałym, łagodnym, ceniącym piękno, ale pobłażliwym dla ludzkich niedoskonałości.
Alergia na katarynki:
- Jego jedynym „dziwactwem” była silna nienawiść do kataryniarzy i katarynek.
- Uważał muzykę z katarynki za „funkcję machiny i narzędzie rozboju”, która go drażniła.
- Pan Tomasz dbał o to, by w jego kamienicy nie pojawiały się katarynki, płacąc stróżom dodatkowe pieniądze za ich przegonienie.
- Nawet wyzwał na pojedynek osobę, która złośliwie wysłała mu kataryniarzy pod okno.
Nowi sąsiedzi i odkrycie niewidomej dziewczynki:
- Mecenas spędzał większość czasu w gabinecie od strony podwórza.
- Do lokalu po drugiej stronie podwórza wprowadziły się dwie kobiety, utrzymujące się z szycia, z małą, około ośmioletnią dziewczynką.
- Dziewczynka była blada, nieruchoma i smutna, często siedziała przy oknie, nic nie robiąc lub bawiąc się powoli.
- Pan Tomasz, obserwując ją, pewnego dnia zrozumiał, że dziewczynka jest niewidoma od dwóch lat, co było skutkiem choroby.
Życie niewidomej dziewczynki:
- Dziewczynka opanowała zmysły dotyku, słuchu i węchu, ale tęskniła za wrażeniami wzrokowymi.
- Jej największą przyjemnością były „podróże” na strych (gdzie było światło, hałas i słońce) i do piwnicy (ciemność i cisza).
- Przeprowadzka do nowej kamienicy, gdzie panowała straszna cisza i gdzie nie wolno było wpuszczać katarynek ani innych grajków, była dla niej prawdziwym nieszczęściem i przyczyną jej mizerności.
Nieoczekiwane wydarzenie – katarynka na podwórzu:
- Pan Tomasz był pochłonięty skomplikowaną sprawą prawną, pracując w swoim gabinecie.
- Nagle pod jego oknem rozległ się dźwięk popsutej, fałszującej i głośnej katarynki, która ryczała jak wściekłe zwierzę.
- Mecenas poczuł dziki gniew i był gotów wyzwać kataryniarza.
Zdumiewająca reakcja dziewczynki i zmiana w postawie pana Tomasza:
- Zanim pan Tomasz zdążył zareagować, spojrzał na okno sąsiadki i zobaczył, jak niewidoma dziewczynka tańczy po pokoju, klaszcze w ręce, z rumianą twarzą i łzami radości płynącymi z jej oczu.
- Dla niej fałszywe tony katarynki były pięknem i długo wyczekiwaną sensacją.
- Gdy służący i nowy stróż Paweł chcieli przegonić kataryniarza, zgodnie z dotychczasowymi zasadami, pan Tomasz wydał zupełnie inny rozkaz.
- Zamiast zakazać, polecił Pawłowi, aby „przez jakiś czas co dzień puszczał katarynki” na podwórze, obiecując za to dodatkowe dziesięć złotych miesięcznie.
- Rzucił kataryniarzowi monetę, a sam, mimo irytacji dźwiękiem, opuścił pokój, nucąc: „Biedne dziecko!… Powinienem był zająć się nim od dawna…”.
- Natychmiast zajął się poszukiwaniem adresów okulistów, aby pomóc dziewczynce.
Katarynka streszczenie
Główni bohaterowie
Pan Tomasz – Główny bohater noweli, starszy, zamożny prawnik, który mieszka samotnie w Warszawie. Jest człowiekiem z zasadami, ceniącym spokój i porządek. Jego życie zmienia się pod wpływem spotkania z niewidomą dziewczynką.
Niewidoma dziewczynka – Mała, niewidoma dziewczynka, która mieszka w jednej z kamienic naprzeciwko mieszkania pana Tomasza. Jej obecność i reakcja na muzykę katarynki staje się katalizatorem zmian w życiu pana Tomasza.
Matka dziewczynki – Kobieta, która opiekuje się swoją niewidomą córką. Jest troskliwa i oddana, ale również zmaga się z trudnościami finansowymi.
Kataryniarz – Wędrowny muzyk, który gra na katarynce. Choć jest postacią epizodyczną, jego muzyka odgrywa kluczową rolę w fabule.
"Katarynka" - charakterystyka głównych postaci
Pan Tomasz
- Pan Tomasz to elegancki dżentelmen w pewnym wieku, którego codziennie około południa można spotkać na ulicy Miodowej.
- Charakteryzuje go rumiana twarz, szpakowate faworyty i siwe, łagodne oczy. Chodzi pochylony, zawsze głęboko zamyślony i porusza się powoli.
- Jest człowiekiem życzliwym i wyrozumiałym, ustępuje każdemu i uśmiecha się, gdy jest potrącony.
- Choć zakłada binokle, by przypatrzyć się ładnym kobietom, robi to flegmatycznie, co często prowadzi do rozczarowań.
- W młodości był energicznym i wesołym adwokatem, szalał za kobietami i był nieustannie swatany, lecz zawsze zbyt zajęty praktyką prawniczą i schadzkami, by znaleźć czas na oświadczyny.
- Z wiekiem zyskał majątek i opinię znawcy sztuk pięknych. Próbował znaleźć żonę, urządzając luksusowe mieszkanie, ale po incydencie na przyjęciu, gdzie wspominano o jego przyszłej żonie, zrezygnował z tych planów.
- Wtedy ogolił wąsy i zapuścił faworyty, poświęcając całe swoje spokojne uczucie sztuce.
- Był pobłażliwy dla ludzkich niedoskonałości i nie potępiał miernych artystów, wierząc, że „może się jeszcze wyrobi!”.
- Jego jedynym „dziwactwem” była silna nienawiść do kataryniarzy i katarynek.
- Uważał ich muzykę za zniekształcenie ducha i narzędzie rabunku, a jej dźwięk doprowadzał go do szału.
- Dbał o to, by w jego kamienicy nie pojawiały się katarynki, płacąc stróżom dodatkowe pieniądze za ich przegonienie.
- Nawet raz wyzwał na pojedynek osobę, która złośliwie wysłała mu kataryniarzy pod okno.
- Większość czasu spędzał w swoim gabinecie od strony podwórza, czytając książki, pisząc listy lub rozmyślając.
- Jego spokój został zakłócony, gdy do lokalu po drugiej stronie podwórza wprowadziły się dwie kobiety z małą, około ośmioletnią dziewczynką.
- Obserwował ją, zauważając jej bladość, nieruchomość i smutek.
- Pewnego dnia zrozumiał, że dziewczynka jest niewidoma od dwóch lat i zaczął odczuwać głębokie współczucie, myśląc, że powinien dla niej coś zrobić.
- Momentem przełomowym było, gdy pod jego oknem rozległ się dźwięk popsutej katarynki.
- Początkowo ogarnął go dziki gniew, jednak gdy spojrzał na okno sąsiadki, zobaczył niewidomą dziewczynkę tańczącą z radością, klaszczącą w dłonie, z rumianą twarzą i łzami szczęścia płynącymi z jej oczu.
- Dla niej fałszywe tony katarynki były pięknem i długo wyczekiwaną sensacją.
- W obliczu tej sceny pan Tomasz, ku zdumieniu swojej służby, zmienił swoje wieloletnie zasady.
- Zamiast przegonić kataryniarza, polecił nowemu stróżowi, aby „przez jakiś czas co dzień puszczał katarynki” na podwórze, obiecując za to dodatkowe pieniądze.
- Rzucił kataryniarzowi monetę, a sam, mimo irytacji dźwiękiem, opuścił pokój, mrucząc: „Biedne dziecko!… Powinienem był zająć się nim od dawna…”.
- Natychmiast zajął się poszukiwaniem adresów okulistów, by pomóc dziewczynce.
Mała niewidoma dziewczynka
- Ma około ośmiu lat i mieszka z dwiema kobietami, które utrzymują się z szycia i wyrabiania pończoch.
- Jedną z kobiet nazywa mamą, drugą „panią”.
- Początkowo jest opisywana jako blada, nieruchoma i smutna, często siedząca przy oknie, bez uśmiechu na ustach.
- Od dwóch lat jest niewidoma, co było skutkiem choroby.
- Po odzyskaniu sił zorientowano się, że nie widzi, a ona sama była głęboko zaniepokojona swoim kalectwem, pytając nieustannie, kiedy jej wzrok wróci.
- W miarę jak pamięć wzrokowych wrażeń zacierała się, opanowała zmysły dotyku, powonienia i słuchu z niezwykłą bystrością.
- Jej twarz i ręce stały się niezwykle wrażliwe, a odległe zjawiska odbierała wyłącznie przez słuch, potrafiąc wyciągać z nich trafne wnioski.
- Mimo rozwinięcia innych zmysłów, tęskniła za wrażeniami wzrokowymi.
- Jej największą przyjemnością były „podróże” do piwnicy (gdzie panował chłód i cisza, co było dla niej „nocą”) oraz na strych (gdzie było światło, hałas i odczuwała słońce, co było dla niej „dniem”).
- Przeprowadzka do kamienicy pana Tomasza była dla niej prawdziwym nieszczęściem.
- Musiała siedzieć w pokoju, bez dostępu do strychu czy piwnicy, a na podwórzu panowała straszna cisza.
- Nie było tam handlarzy, grajków ani kataryniarzy.
- Jej jedyną przyjemnością stało się wpatrywanie w słońce, które jednak szybko znikało.
- Dziewczynka ponownie zaczęła tęsknić, zmizerniała, a na jej twarzy pojawił się wyraz zniechęcenia i martwości, co tak dziwiło pana Tomasza.
- Chciała przynajmniej słuchać rozmaitych odgłosów, a w domu było cicho.
- Gdy na podwórzu nagle odezwała się popsuta, fałszująca katarynka, dziewczynka była upojona tym dźwiękiem.
- Zaczęła tańczyć po pokoju, klaszcząc w ręce, z rumianą twarzą i łzami radości płynącymi z jej zastygłych oczu.
- Dla niej te fałszywe tony i ryk trąby były pięknym zjawiskiem i długo wyczekiwaną sensacją w jej cichym świecie.
Katarynka streszczenie - Problematyka i motywy literackie
📚 Najważniejsze wątki z książki
Motyw przemiany wewnętrznej – Główna przemiana dotyczy pana Tomasza, który z początkowo obojętnego i skoncentrowanego na sobie człowieka staje się osobą zdolną do empatii i chętną do pomocy innym.
Motyw samotności – Pan Tomasz, mimo zamożności i stabilnej pozycji społecznej, żyje w samotności. Spotkanie z niewidomą dziewczynką zmienia jego postrzeganie samotności i zachęca do otworzenia się na innych.
Motyw muzyki – Muzyka katarynki pełni w noweli rolę bodźca, który wyzwala emocje u niewidomej dziewczynki i budzi współczucie u pana Tomasza.
Motyw empatii i pomocy innym – Nowela pokazuje, jak ważna jest empatia i gotowość do pomocy innym. Przemiana pana Tomasza ukazuje, że drobny gest może mieć ogromne znaczenie dla życia drugiej osoby.