zaBURZENIA MOWY

Dysleksja, dysgrafia, dysortografia – co to jest?

Dysleksja, dysgrafia i dysortografia to specyficzne trudności w nauce, które dotyczą głównie dzieci, ale mogą wpływać
na funkcjonowanie także w dorosłym życiu. Oto krótkie omówienie każdego z tych zaburzeń:

• Dysleksja: Jest to trudność w nauce czytania, która nie wynika z problemów ze wzrokiem, inteligencją ani odpowiednią edukacją. Dzieci z dysleksją mogą mieć trudności z rozpoznawaniem liter, łączeniem ich w słowa oraz rozumieniem przeczytanego tekstu. Objawia się to wolnym tempem czytania, licznymi błędami i niechęcią do tej czynności.

• Dysgrafia: To zaburzenie związane z trudnościami w pisaniu. Dzieci z dysgrafią mają problemy z prawidłowym kształtowaniem liter, pisanie jest dla nich męczące i czasochłonne, a ich pismo bywa trudne do odczytania. Mogą mieć także trudności z odpowiednim rozmieszczeniem tekstu na stronie.

• Dysortografia: Oznacza trudności z opanowaniem zasad poprawnej pisowni. Dzieci z dysortografią często popełniają błędy ortograficzne, nawet jeśli znają zasady ortografii. Błędy mogą dotyczyć m.in. mylenia liter o podobnym brzmieniu (np. „ó” i „u”), pomijania liter czy błędnego zapisu końcówek wyrazów.

Jąkanie – przyczyny i metody terapii

Jąkanie to zaburzenie płynności mowy, które objawia się powtarzaniem sylab, dźwięków, przeciąganiem wyrazów
lub blokadami (niemożnością wydobycia dźwięku). Jąkanie może mieć różne przyczyny:

• Przyczyny biologiczne: Zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego, genetyczne predyspozycje.
• Przyczyny psychologiczne: Silny stres, urazy emocjonalne, niska samoocena.
• Przyczyny społeczne: Presja otoczenia, trudne sytuacje społeczne, zbyt wymagające środowisko.

Metody terapii jąkania mogą obejmować:

• Terapia logopedyczna: Ćwiczenia poprawiające płynność mowy, relaksację i kontrolę oddechu.
• Terapia psychologiczna: Praca nad emocjami, lękami i budowanie pewności siebie.
• Terapia behawioralna: Techniki zmieniające wzorce mowy i redukujące napięcie podczas mówienia.
• Farmakoterapia: W niektórych przypadkach stosuje się leki wspomagające terapię, zwłaszcza gdy jąkanie wiąże się
  z zaburzeniami lękowymi.

Opóźniony rozwój mowy – jak rozpoznać i co robić?

Opóźniony rozwój mowy (ORM) to stan, w którym dziecko zaczyna mówić później niż rówieśnicy i rozwija umiejętności językowe w wolniejszym tempie. Można go rozpoznać, obserwując:

• Brak pierwszych słów do około 12-18 miesiąca życia.
• Ograniczone słownictwo: Dziecko w wieku 2-3 lat ma znacznie mniejszy zasób słów niż rówieśnicy.
• Problemy z budowaniem zdań: Dziecko w wieku 3-4 lat nie tworzy prostych zdań lub mówi bardzo prostymi konstrukcjami.
• Trudności w zrozumieniu przez innych: Nawet najbliżsi mają trudności z rozumieniem mowy dziecka.

Co robić w przypadku ORM?

• Konsultacja z logopedą: Specjalista przeprowadzi diagnozę i oceni, czy opóźnienie jest związane z zaburzeniem, czy może jest to tylko wolniejszy rozwój indywidualny.
• Regularne ćwiczenia: Logopeda zaproponuje ćwiczenia, które rodzice mogą wykonywać z dzieckiem w domu,
  aby wspomagać rozwój mowy.
• Stymulowanie mowy: Częste rozmowy z dzieckiem, czytanie mu książek, opowiadanie historyjek i nazywanie przedmiotów oraz czynności.
• Cierpliwość i wsparcie: Ważne jest, aby wspierać dziecko w jego tempie rozwoju, unikać presji i porównań z innymi dziećmi.

Wczesne rozpoznanie i interwencja są kluczowe w terapii zaburzeń mowy, aby zapewnić dziecku jak najlepsze warunki
do prawidłowego rozwoju komunikacyjnego.