Szczegółowy opis motywu cierpienia w lekturach:

1. „Treny” – Jan Kochanowski

Główne postacie: Jan Kochanowski, Urszulka (córka poety)

Opis cierpienia:

• Strata ukochanego dziecka: Poeta przeżywa ogromny ból po śmierci trzyletniej Urszulki. W „Trenach” ukazuje swoje emocje – od rozpaczy, przez bunt przeciwko Bogu, po próbę pogodzenia się z losem.
• Kryzys wiary: Kochanowski, wcześniej pełen optymizmu i wiary w harmonię świata, zaczyna kwestionować sens życia i boską opatrzność.

Najważniejsze elementy:

• Uniwersalność cierpienia rodzica po stracie dziecka.
• Przejście przez różne etapy żałoby i próba odnalezienia ukojenia.

2. „Kamienie na szaniec” – Aleksander Kamiński

Główne postacie: Jan Bytnar „Rudy”, Tadeusz Zawadzki „Zośka”, Aleksy Dawidowski „Alek”

Opis cierpienia:

• Walka z okupantem: Młodzi harcerze doświadczają cierpienia związanego z utratą wolności i koniecznością podejmowania niebezpiecznych działań przeciwko Niemcom.
• Tortury i śmierć: „Rudy” zostaje pojmany i brutalnie torturowany, co prowadzi do jego śmierci. Jego przyjaciele cierpią z powodu jego straty.

Najważniejsze elementy:

• Poświęcenie młodych ludzi dla ojczyzny.
• Cierpienie wynikające z wojny i okupacji.

3. „Mały Książę” – Antoine de Saint-Exupéry

Główne postacie: Mały Książę, Pilot, Róża, Lis

Opis cierpienia:

• Samotność: Mały Książę opuszcza swoją planetę z powodu niezrozumienia z Różą. W trakcie podróży po różnych planetach czuje się samotny i niezrozumiany.
• Tęsknota za domem i przyjaciółmi: Spotkanie z Lisem uczy go wartości przyjaźni, ale także potęguje jego tęsknotę.

Najważniejsze elementy:

• Cierpienie emocjonalne wynikające z poszukiwania sensu życia.
• Refleksje nad istotą relacji międzyludzkich.

4. „Syzyfowe prace” – Stefan Żeromski

Główne postacie: Marcin Borowicz, Andrzej Radek

Opis cierpienia:

• Ruszczenie tożsamości narodowej: Uczniowie w szkole muszą zmagać się z procesem rusyfikacji, co powoduje konflikt wewnętrzny i cierpienie duchowe.
• Walka o język i kulturę: Bohaterowie starają się zachować polskość w trudnych warunkach.

Najważniejsze elementy:

• Cierpienie wynikające z opresji politycznej i kulturowej.
• Siła jednostki w walce o własną tożsamość.

5. „Opowieść wigilijna” – Charles Dickens

Główne postacie: Ebenezer Scrooge, Duchy Świąt

Opis cierpienia:

• Izolacja społeczna: Scrooge jest skąpcem, który odrzuca innych ludzi, co prowadzi do jego samotności i wewnętrznego cierpienia.
• Konfrontacja z przeszłością: Duchy pokazują mu błędy jego życia, co powoduje u niego ból i żal.

Najważniejsze elementy:

• Cierpienie duchowe i moralne jako wynik egoizmu.
• Możliwość odkupienia i zmiany postępowania.

6. „Romeo i Julia” – William Shakespeare

Główne postacie: Romeo, Julia

Opis cierpienia:

• Zakazana miłość: Młodzi kochankowie nie mogą być razem z powodu waśni między ich rodami, co prowadzi do ich cierpienia.
• Tragiczny finał: Nieporozumienia i intrygi prowadzą do śmierci obojga bohaterów.

Najważniejsze elementy:

• Cierpienie z powodu konfliktów rodzinnych i społecznych.
• Tragizm miłości niemożliwej do spełnienia.

7. „Dziady cz. II” – Adam Mickiewicz

Główne postacie: Guślarz, Widma (Duchy)

Opis cierpienia:

• Dusze pokutujące: Duchy cierpią po śmierci z powodu popełnionych za życia grzechów, nie mogąc zaznać spokoju.
• Pragnienie odkupienia: Duchy szukają pomocy u żywych, by uwolnić się od cierpienia.

Najważniejsze elementy:

• Cierpienie pośmiertne jako konsekwencja złych uczynków.
• Moralne przesłanie o odpowiedzialności za swoje czyny.

8. „Chłopcy z Placu Broni” – Ferenc Molnár

Główne postacie: Ernest Nemeczek, Janosz Boka

Opis cierpienia:

• Walka o terytorium: Chłopcy bronią swojego placu zabaw przed inną grupą, co prowadzi do konfliktów.
• Poświęcenie Nemeczka: Najmłodszy i najmniej znaczący członek grupy poświęca się dla przyjaciół, co kończy się jego chorobą i śmiercią.

Najważniejsze elementy:

• Cierpienie wynikające z lojalności i przyjaźni.
• Tragizm poświęcenia młodego chłopca.

9. „Ania z Zielonego Wzgórza” – Lucy Maud Montgomery

Główne postacie: Ania Shirley, Maryla i Mateusz Cuthbert

Opis cierpienia:

• Sieroctwo i odrzucenie: Ania, jako sierota, doświadcza wielu trudności i braku akceptacji.
• Poszukiwanie miłości i przynależności: Jej pragnienie znalezienia rodziny i miejsca, gdzie będzie kochana, jest źródłem zarówno cierpienia, jak i nadziei.

Najważniejsze elementy:

• Cierpienie emocjonalne spowodowane samotnością.
• Siła charakteru i wyobraźni w pokonywaniu trudności.

10. „Latarnik” – Henryk Sienkiewicz

Główne postacie: Skawiński

Opis cierpienia:

• Tęsknota za ojczyzną: Skawiński, będąc na emigracji, odczuwa głęboką tęsknotę za Polską.
• Samotność: Praca latarnika izoluje go od ludzi, co potęguje jego cierpienie.

Najważniejsze elementy:

• Cierpienie wynikające z wyobcowania i braku przynależności.
• Poszukiwanie spokoju i sensu życia na obczyźnie.

11. „Quo vadis” – Henryk Sienkiewicz

Główne postacie: Marek Winicjusz, Ligia, Neron, Petroniusz

Opis cierpienia:

• Prześladowania chrześcijan: W Rzymie za czasów Nerona chrześcijanie są torturowani i zabijani za wiarę.
• Konflikt wewnętrzny Winicjusza: Bohater zmaga się z własnymi przekonaniami i uczuciami do Ligii, chrześcijanki.

Najważniejsze elementy:

• Cierpienie fizyczne i duchowe spowodowane prześladowaniami religijnymi.
• Siła wiary i miłości w obliczu okrucieństwa.