BIOLOGIA KLASA V – Świat przyrody czeka na odkrycie!

Nauka biologia klasa 5 to fascynująca podróż do świata przyrody, w której uczniowie poznają budowę organizmów, zasady życia oraz zależności występujące w naturze. Na tej stronie znajdziesz tematy wyjaśnione krok po kroku – prosto, jasno i z ciekawymi przykładami. Dzięki materiałom i ćwiczeniom łatwiej zrozumiesz, jak działa świat roślin, zwierząt i człowieka. Biologia to nie tylko wiedza – to także odkrywanie, zadawanie pytań i szukanie odpowiedzi!

Nauka biologia klasa 5

🌱 Czym są tkanki roślinne?

Tkanka to grupa komórek o podobnej budowie i wspólnym zadaniu.
U roślin tkanki łączą się ze sobą i tworzą organy, które razem umożliwiają roślinie życie, wzrost i rozwój.

W organizmie roślinnym występują różne rodzaje tkanek, które pełnią określone funkcje.

Rośliny zbudowane są z tkanek twórczych (odpowiadają za wzrost rośliny) i tkanek stałych.
Do najważniejszych tkanek stałych należą:

Tkanki okrywające – chroni przed utratą wody i szkodliwymi czynnikami
Tkanki miękiszowe – odpowiada m.in. za fotosyntezę, magazynowanie i oddychanie
Tkanki przewodzące – transportuje wodę i substancje odżywcze
Tkanki wzmacniające – nadaje roślinie sztywność i chroni przed złamaniem

🌱 Jakie są tkanki roślin i za co odpowiadają?

Rodzaj tkanki	Typ tkanki	Funkcja
Tkanki roślinne	Tkanka twórcza	Odpowiada za wzrost rośliny
Tkanki roślinne	Tkanki stałe	Okrywające – chronią przed utratą wody i szkodliwymi czynnikami Miękiszowe – odpowiadają za fotosyntezę, magazynowanie i oddychanie Przewodzące – transportują wodę i substancje odżywcze Wzmacniające – nadają sztywność i chronią przed złamaniem

Tkanka twórcza

🌱 umożliwia wzrost rośliny przez dzielenie się komórek

Tkanka twórcza to taka, która szybko i regularnie się dzieli.
Dzięki temu roślina może rosnąć – na długość, a u niektórych gatunków (np. drzew) także na grubość.

Po każdym podziale powstają nowe komórki, które później przekształcają się w inne tkanki – tzw. tkanki stałe (np. okrywającą, przewodzącą, miękiszową).

📍 Gdzie znajdują się tkanki twórcze w roślinie?

Tkanki twórcze występują w dwóch głównych miejscach:

Na końcach pędu i korzenia – tworzą tzw. stożki wzrostu, dzięki którym roślina rośnie na długość.
Wewnątrz łodygi i korzenia – umożliwiają przyrost na grubość, np. u drzew.

🎥 Polecany film: Zobacz, jak z nasiona wyrasta roślina! Ten krótki film pokazuje wzrost roślin w przyspieszonym tempie – to właśnie efekt działania tkanek twórczych 👉
kliknij tutaj, aby obejrzeć na YouTube.

Tkanki stałe roślin

🌿 nie dzielą się, pełnią funkcje wspierające

Tkanki stałe to takie, których komórki nie dzielą się, ale mogą zwiększać swoje rozmiary.
Powstają z komórek tkanki twórczej i pełnią konkretne funkcje w roślinie.

Do tkanek stałych należą:
✔️ tkanki okrywające
✔️ tkanki miękiszowe
✔️ tkanki przewodzące
✔️ tkanki wzmacniające

🛡️ Tkanki okrywające

Tworzą zewnętrzną warstwę rośliny.
Chronią przed uszkodzeniami, utratą wody i drobnoustrojami.
Komórki tych tkanek ściśle do siebie przylegają.

📍 Główne rodzaje:

Skórka pędu
Skórka korzenia
U drzew i krzewów: korek (zamiast skórki)

🌿 Funkcje skórki pędu:

Warstwa woskowa chroni przed utratą wody
Przezroczystość komórek umożliwia dostęp światła do fotosyntezy
Aparaty szparkowe regulują wymianę gazową (tlen, dwutlenek węgla, para wodna)

🌱 Funkcje skórki korzenia:

Komórki tworzą włośniki, które pobierają wodę i sole mineralne z gleby

🌳 Funkcja korka:

Chroni wnętrze rośliny i izoluje od środowiska

🍃 Tkanki miękiszowe

Obecne we wszystkich organach rośliny
Wypełniają wolne przestrzenie między innymi tkankami
Ich funkcje zależą od miejsca występowania

📍 Gdzie występują i co robią?

Zielone łodygi i liście: miękisz z chloroplastami, odpowiada za fotosyntezę
Płatki kwiatów: miękisz z barwnikami, zwabia owady
Cebule i inne organy spichrzowe: miękisz magazynuje pokarm, który pomaga przetrwać zimę

💧Tkanki przewodzące

Służą do transportu substancji w roślinie.
Zbudowane z długich komórek tworzących rurki, które biegną przez łodygę, korzeń i liście.

🪵 Drewno

Transportuje wodę i sole mineralne z korzeni do liści
Zbudowane z pustych, długich komórek bez ścian poprzecznych

🧃 Łyko

Przenosi substancje pokarmowe (np. glukozę) z liści do innych części rośliny
Zbudowane z komórek przypominających sito

💪 Tkanki wzmacniające

Nadają roślinie sztywność, elastyczność i wytrzymałość
Chronią przed złamaniem, zgnieceniem, rozerwaniem
Komórki mają zgrubiałe ściany komórkowe

📍 Gdzie występują?

Zewnętrzna część owoców – grube ściany chronią nasiona
Ogonki liściowe – zgrubienia w ścianach komórek nadają elastyczność i odporność na wiatr