Szczegółowy opis motywu samotności w lekturach:

1. „Mały Książę” – Antoine de Saint-Exupéry

Główne postacie: Mały Książę, Pilot, Róża, Lis

Opis samotności:

• Samotna podróż: Mały Książę opuszcza swoją planetę, czując się niezrozumiany przez Różę. W trakcie podróży po różnych planetach spotyka samotnych ludzi, co pogłębia jego własne poczucie osamotnienia.
• Poszukiwanie przyjaźni: Pragnienie nawiązania prawdziwej relacji prowadzi go do spotkania z Pilotem i Lisem, którzy pomagają mu zrozumieć znaczenie więzi międzyludzkich.

Najważniejsze elementy:

• Samotność jako motyw poszukiwania sensu życia.
• Znaczenie przyjaźni w przezwyciężaniu samotności.

2. „Latarnik” – Henryk Sienkiewicz

Główne postacie: Skawiński

Opis samotności:

• Izolacja na obczyźnie: Skawiński, jako emigrant, odczuwa samotność z powodu braku kontaktu z rodakami i ojczyzną.
• Praca latarnika: Życie w odosobnieniu na wysepce potęguje jego poczucie osamotnienia.

Najważniejsze elementy:

• Samotność jako konsekwencja wyobcowania i tęsknoty za ojczyzną.
• Wpływ literatury (czytanie „Pana Tadeusza”) na łagodzenie poczucia samotności.

3. „Opowieść wigilijna” – Charles Dickens

Główne postacie: Ebenezer Scrooge, Duchy Świąt

Opis samotności:

• Samotność z wyboru: Scrooge izoluje się od innych ludzi, skupiając się wyłącznie na gromadzeniu bogactwa.
• Konsekwencje izolacji: Jego samotność prowadzi do duchowego ubóstwa i braku szczęścia.

Najważniejsze elementy:

• Samotność jako wynik egoizmu i chciwości.
• Możliwość przemiany i odnalezienia szczęścia w relacjach z innymi.

4. „Kamienie na szaniec” – Aleksander Kamiński

Główne postacie: Jan Bytnar „Rudy”, Tadeusz Zawadzki „Zośka”, Aleksy Dawidowski „Alek”

Opis samotności:

• Samotność w walce: Mimo silnych więzi przyjaźni, bohaterowie często muszą podejmować decyzje i działania w pojedynkę, co powoduje uczucie osamotnienia.
• Strata bliskich: Śmierć przyjaciół potęguje poczucie samotności i niezrozumienia.

Najważniejsze elementy:

• Samotność w obliczu trudnych wyborów i ofiar wojny.
• Znaczenie przyjaźni w przezwyciężaniu poczucia osamotnienia.

5. „Syzyfowe prace” – Stefan Żeromski

Główne postacie: Marcin Borowicz, Andrzej Radek

Opis samotności:

• Indywidualna walka o tożsamość: Bohaterowie zmagają się z rusyfikacją w szkole, często czując się osamotnieni w swoich przekonaniach.
• Społeczna izolacja: Ci, którzy sprzeciwiają się narzuconym zasadom, bywają wykluczani lub niezrozumiani przez otoczenie.

Najważniejsze elementy:

• Samotność wynikająca z różnic ideologicznych i społecznych.
• Siła charakteru w przezwyciężaniu izolacji.

6. „Balladyna” – Juliusz Słowacki

Główne postacie: Balladyna, Alina, Kirkor

Opis samotności:

• Samotność władzy: Balladyna, dążąc do władzy, popełnia zbrodnie, które izolują ją od innych.
• Psychiczne odosobnienie: Jej poczucie winy i strach przed odkryciem prawdy pogłębiają jej samotność.

Najważniejsze elementy:

• Samotność jako konsekwencja ambicji i zbrodni.
• Moralny upadek prowadzący do izolacji od społeczeństwa.

7. „Quo vadis” – Henryk Sienkiewicz

Główne postacie: Marek Winicjusz, Ligia, Petroniusz

Opis samotności:

• Samotność duchowa: Chrześcijanie w pogańskim Rzymie czują się wyobcowani z powodu swoich przekonań.
• Winicjusz między światami: Bohater doświadcza samotności, próbując pogodzić swoją dotychczasową egzystencję z nowo odkrytą wiarą.

Najważniejsze elementy:

• Samotność wynikająca z różnic kulturowych i religijnych.
• Poszukiwanie sensu życia w obliczu osamotnienia.

8. „Chłopcy z Placu Broni” – Ferenc Molnár

Główne postacie: Ernest Nemeczek, Janosz Boka

Opis samotności:

• Nierówność w grupie: Nemeczek, jako najmniej znaczący członek grupy, często czuje się pomijany i samotny.
• Poświęcenie w samotności: Jego samotna decyzja o szpiegowaniu przeciwników prowadzi do choroby i śmierci.

Najważniejsze elementy:

• Samotność wynikająca z nierówności społecznych w grupie rówieśników.
• Tragiczne konsekwencje braku wsparcia ze strony przyjaciół.

9. „Treny” – Jan Kochanowski

Główne postacie: Jan Kochanowski, Urszulka (córka poety)

Opis samotności:

• Pustka po stracie dziecka: W „Trenie VIII” poeta wyraża głęboką pustkę i samotność po śmierci ukochanej córki Urszulki. Dom, który wcześniej tętnił życiem, teraz jest dla niego miejscem smutku.
• Utrata małej poetki: W „Trenie VI” Kochanowski nazywa Urszulkę „ucieszną swoją śpiewaczką” i „Sofą słowieńską”, podkreślając nie tylko stratę dziecka, ale także utratę jej talentu i radości, jaką wnosiła do jego życia.

Najważniejsze elementy:

• Samotność wynikająca z żałoby i pustki emocjonalnej.
• Przeżywanie żalu po stracie bliskiej osoby i jej twórczości.

10. „Stepy akermańskie” – Adam Mickiewicz

Główne postacie: Podróżnik (Pielgrzym)

Opis samotności:

• Samotne wędrowanie: Bohater przemierza rozległe stepy, odczuwając głęboką samotność w otoczeniu przyrody.
• Tęsknota za ojczyzną: Wędrówka staje się okazją do rozmyślań i budzi w nim tęsknotę za daleką ojczyzną, do której nie może powrócić.

Najważniejsze elementy:

• Samotność jako cecha bohatera romantycznego.
• Kontemplacja przyrody i refleksja nad losem w obliczu izolacji.