LEKTURY KLAS IV-VI – Sprawdź, ile pamiętasz!

Czy dobrze znasz treść lektur szkolnych? Na tych stronach znajdziesz zestawy pytań sprawdzających oraz odpowiedzi do wielu książek omawianych w klasach IV-VI. Dzięki nim łatwo utrwalisz najważniejsze wątki, lepiej zrozumiesz bohaterów i przygotujesz się do sprawdzianów czy kartkówek. Dla niektórych lektur znajdziesz również dodatkowe informacje o książce, które pomogą Ci zgłębić jej treść. Odkrywaj świat literatury i testuj swoją wiedzę w prosty i skuteczny sposób!

Gotowy na wyzwanie? 🚀

Przekonaj się, jak dobrze znasz swoje lektury!

"W pustyni i w puszczy" – informacje o książce

Autor: Henryk Sienkiewicz
Gatunek: Powieść przygodowa
Rok wydania: 1911

Krótki opis:
„W pustyni i w puszczy” to klasyczna powieść przygodowa opowiadająca o niezwykłej podróży dwojga dzieci – czternastoletniego Stasia Tarkowskiego i ośmioletniej Nel Rawlison, porwanych przez arabskich wojowników podczas powstania Mahdiego w Sudanie. W trakcie wędrówki przez pustynie i dżungle Afryki, bohaterowie muszą zmierzyć się z licznymi niebezpieczeństwami – dzikimi zwierzętami, surowym klimatem i wrogimi plemionami. Dzięki odwadze, sprytowi i determinacji udaje im się przetrwać oraz odnaleźć drogę do wolności.

Książka łączy elementy przygodowe z bogatym opisem egzotycznej przyrody oraz realiów Afryki końca XIX wieku. To opowieść o przyjaźni, odpowiedzialności i dojrzewaniu w obliczu trudnych wyzwań.

Czas akcji

🔹 Grudzień 1884 rok – Sierpień 1885 rok

Miejsce akcji

Większość wydarzeń rozgrywa się w Afryce, a bohaterowie przemierzają różne tereny, m.in.:
🔹 Port Said
🔹 Medinet
🔹 Kair
🔹 Asuan
🔹 Chartum
🔹 Omdurman
🔹 Faszoda
🔹 Mombasa
🔹 Pustynię, step, sawannę i puszczę

Przyroda Afryki

Przyroda kontynentu jest niezwykle zróżnicowana:
🌿 Różnorodny klimat – w nocy chłód, w dzień upał, suchość pustyni przeplata się z wilgocią dżungli.
🌿 Dzikie zwierzęta – lwy, słonie, hipopotamy, krokodyle, węże i wiele innych egzotycznych stworzeń.
🌿 Zjawiska atmosferyczne – burze piaskowe, ulewy i gwałtowne zmiany pogody.

Afryka ukazana w powieści jest piękna, egzotyczna, ale również niebezpieczna. Powieść przedstawia także sytuację polityczną – trwa powstanie Mahdiego, a kontynent jest pod wpływem kolonialnych mocarstw: Egiptu, Wielkiej Brytanii i Francji.

Ciekawostka

Henryk Sienkiewicz napisał W pustyni i w puszczy jako powieść dla młodzieży, inspirowaną autentycznymi wydarzeniami historycznymi i własnymi podróżami. Książka doczekała się kilku ekranizacji, z których najbardziej znane są filmy z 1973 i 2001 roku. To jedna z najważniejszych polskich powieści przygodowych, wciąż czytana i omawiana w szkołach.

GŁÓWNI BOHATEROWIE

STAŚ TARKOWSKI

Przedstawienie postaci

14 lat, półsierota, miał tylko ojca, Nel traktował jak siostrę, urodził się i wychował w Port-Saidzie

Wygląd:  wyższy i silniejszy niż chłopcy w jego wieku

Cechy i umiejętności:  wiosłował, jeździł konno, jeden z najlepszych pływaków w Port-Saidzie, umiał strzelać z karabinków małego kalibru, mówił po arabsku jak Arab, znał język ki-swahili, umiał się rozmówić z Murzynami z pokoleń Dinka i Szylluk, mówił biegle po angielsku, francusku i po polsku, inteligentny, opiekuńczy

NEL RAWLISON

Przedstawienie postaci

8 lat, angielka, półsierota, miała tylko ojca, całe dzieciństwo opiekowały się nią czarnoskóre nianie i opiekunki, Stasia traktowała jak starszego brata, jedynaczka, zostaje porwana wraz ze Stasiem i wspólnie z nim przemierza wschodnią Afrykę, zachorowała na febrę, ale udaję się ją uratować, nie pozwala krzywdzić zwierząt i ludzi, oswaja słonia Kinga i prosi o uratowanie go.

Wygląd: zielone oczy, bujna czupryna

Cechy i umiejętności: uczyła się języka polskiego, otwarta, uprzejma, często wykazywała się swoją łatwowiernością i naiwnością, chorowita (zachorowała na febrę), nie lubiła przemocy, nauczyła się manipulować Stasiem, miał brzydki zwyczaj mówić z lekceważeniem o wieku Nel

POZOSTALI BOHATEROWIE

Ojciec Stasia – inżynier, Władysław Tarkowski, wdowiec. Brał udział w powstaniu styczniowym (1863), w czasie zsyłki na Sybir udało mu się zbiec w głąb Rosji i przedostać za granicę. Żona Tarkowskiego – z pochodzenia Francuzka – zmarła przy porodzie Stasia.

Ojciec Nel – pan Rawlison, wdowiec (Jego żona zmarła na suchoty). Pracujący przy budowie Kanału Sueskiego.

Pani Olivier, Francuzka – nauczycielka Nel. Z powodu ukąszenia przez skorpiona nie może towarzyszyć dzieciom w podróży do Medinet.

Kali – murzyn z plemienia- Wa-Hima, uwolniony z rąk mahometan przez Stasia, towarzyszył Nel i Stasiowi.

Mea – towarzyszka Nel po śmierci Dinah (opiekunki), wywodzi się z plenienia Dinka

Henryk Linde – myśliwy, geograf, Szwajcar z Zurichu, którego Staś spotkał w dżungli. Ranił go ciężko dzik ndiri, umarł na gangrenę.

Fatma – żona Smaina, sudanka, uknuła spisek porwania Stasia i Nel

Smain – mąż Fatmy

Idrys i Gebhr – sudańscy bracia, wielbłądnicy w Medinet, spiskowali z Fatmą. Idrys rozchorował się i zmarł, Gebhra zastrzelił Staś.

Chamis – Sudańczyk, pochodzi z plemienia Dangalów, w którym urodził się Mahdi. Służący inżynierów. Za namową Fatmy zorganizował porwanie dzieci. Obojętny na ich losy. Zostaje zastrzelony przez Stasia.

Dinah – opiekunka Nel, zmarła w drodze karawany do Faszody.

Doktor Clary – towarzysz kapitana Glena, poznaje dzieci w pociągu do Kairu

Kapitan Glen – dalszy znajomy ojców Stasia i Nel. Spotyka dzieci w pociągu podczas podróży do Kairu. Po uprowadzeniu bohaterów wyprawia się razem z doktorem Clary. Szczęśliwym trafem odnajduje jeden z latawców, wypuszczonych przez Stasia z góry Lindego. Ratuje bohaterów przed śmiercią z odwodnienia.

Mahdi – prorok, przywódca tzw. „Powstania sudańskiego” przeciw egipskiemu rządowi. Po zwycięskim oblężeniu Chartumu tworzy swoją siedzibę w Omdurmanie. Bohaterowie mają możliwość oglądania modłów prowadzonych przez niego na placu miasta. Z rozkazu Mahdiego Staś i Nel zostają wysłane do Faszody (miał w niej przebywać Smain), co oznaczało dla nich wyrok śmierci – miasto pustoszyła febra. Podczas spotkania z kapitanem Glenem w finale powieści, dzieci dowiadują się o śmierci Mahdiego.

Nasibu – Mały służący Lindego, ocalały z obozu, gdzie panowała zabójcza śpiączka. Po śmierci swego pana przechodzi pod opiekę Stasia.

Pies Saba – pies, którego Nel dostała w prezencie na Święta

Słoń King – Staś uwolnił słonia na prośbę Nel, który pozostał z nimi

PYTANIA

  1. Jak nazywa się autor książki pt. „W pustyni i w puszczy”?
  2. Jaki prezent dostała Nel na gwiazdkę?
  3. Jak mieli na imię przewodnicy wielbłądów?
  4. Dlaczego w noc po zabiciu Beduinów Kali zniknął?
  5. Jak Staś nazwał baobab, w którym zamieszkał razem z Nel, Kalim i Meą?
  6. Skąd pochodził podróżnik Henryk Linde?
  7. Kto wypowiedział zdanie: Oni obaj są „wielki Świat”, a ja mam tylko mosiężną obrączkę na jednej nodze?
  8. Gdzie zamieszkali po ślubie Staś i Nel?
  9. Dlaczego ojciec Stasia i Nel nazywali go „dzieckiem pustyni”?
  10. Co oznacza wyrażenie „bwana kubwa”?
  11. Czym była Luela dla plemion murzyńskich?
  12. W jaki sposób M’Rua i Kali przypieczętowali przyjaźń?
  13. Co to jest katarakta?
  14. Co to jest khor?
  15. Czym był wobo?
  16. Co to jest zeriba?
  17. Jaki był przysmak Kalego?
  18. Proszek, który uleczył Nel
  19. Jak kapitan Glen i doktor Clary odnaleźli zagubione dzieci?
  20. W jaki sposób Stasiowi udało się uwolnić Kinga?
  21. Co działo się w wiosce Wa-himów, gdy Nel przebywała w Lueli?

ODPOWIEDZI

  1. Henryk Sienkiewicz
  2. Psa Sabę
  3. Idrys i Gebhr
  4. Kali zniknął, aby odszukać psa Nel – Sabę
  5. Został nazwany „Krakowem”
  6. Ze Szwajcarii z Zurichu
  7. Mea z plemienia Dinków
  8. Para wzięła ślub i zamieszkała w Anglii, a po podróży zamieszkali w Polsce wraz z tatą Stasia
  9. Dlatego, że Staś urodził się, dorastał i wychował w Port-Saidzie nad kanałem
  10. Wielki pan
  11. Było to miejsce święte, schronieniem dla kobiet w czasie wojny plemion murzyńskich. W okolicy Lueli nie wolno było walczyć.
  12. Zabito koźlę i wyciągnięto z niego wątrobę, którą podzielono na kilka sporych kęsów. Murzyn wziął nóż i naciął nim skórę na ramieniu Kalego. Umazał jego krwią kawałek wątroby koźlęcej wsunął go w usta M’Ruy, drugi zaś kawałek umazany we krwi króla, w usta Kalego. Obaj połknęli mięso, chwycili się za ręce na znak wiernej przyjaźni. (Rozdział 38)
  13. To był próg rzeczny zbudowany ze skał odpornych na erozję
  14. Rodzaj kamienistego wąwozu
  15. To wielki kot podobny do geparda lub pantery
  16. To rodzaj ogrodzenia – żywopłotu z kolczastych gałęzi
  17. Wątroba
  18. Chinina
  19. Kapitan Glen zauważył latawiec, na którym była wiadomość – wskazówki napisane od Stasia i Nel, gdzie się znajdują. Kapitan Glen i doktor Clary wyruszyli na poszukiwanie dzieci. (Rozdział 46)
  20. Staś zrobił granat z podarowanych przez Lindego naboi, którym rozsadził skałę i uwolnił słonia.
  21. Staś z Kalim i wojownikami pojechali w nocy walczyć z Samburu, by uwolnić króla Wa-himów – Fumbę. Pokonali Samburu i uwolnili oblężonego w wielkim bomie Fumbę. Gdy nastał poranek i było widać zabitych Samburu (ponad dwieście trupów) okazało się, że Fumba otrzymał cios włócznią od jednego z Samburów. Zanim umarł chciał spojrzeć na Stasia, prawdziwego zwycięzcę Samburu. Kali, jako najstarszy syn Fumby został królem Wa-himów. Zaproponował Stasiowi, żeby przywiózł Nel i zamieszkali w chacie Fumby.(Rozdział 40)