HISTORIA KLASA VII. DZIAŁ VI I POŁOWA XIX WIEKU

KONGRES WIEDEŃSKI

DATY:

1814-1815  obrady kongresu wiedeńskiego

1815 utworzenie Królestwa Polskiego; Rosja, Prusy i Austria powołały do życia Święte Przymierze

 

Skutkiem decyzji podjętych na kongresie wiedeńskim było utworzenie Królestwa Niderlandów (Związku Niemieckiego).

ZASADY NA KONGRESIE WIEDEŃSKIM:

Uczestnicy obrad uznali za obowiązujące trzy zasady – restauracji, legitymizmu i równowagi sił.

CO ZNACZĄ POJĘCIA: LEGITYMIZM, RESTAURACJA, RÓWNOWAGA SIŁ W EUROPIE?

Legitymizm – zasada zgodnie z którą władza monarsza pochodzi od Boga, dlatego bunt poddanych powinien być traktowany jako zbrodnia.

Głównym zwolennikiem i założycielem tej zasady był Charles Maurice de Talleyrand [czyt. Szar moris de talejrą]

Restauracja – przywrócenie władzę tym dynastiom, które utraciły trony po 1789 r.

Równowagi sił – zasada narzucona przez Wielką Brytanię, zakładała przyjęcie takiego układu sił w Europie, który nie pozwoli żadnemu z państw dominować na kontynencie.

POSTANOWIENIA KONGRESU WIEDEŃSKIEGO ODNOSZĄCE SIĘ DO ZIEM POLSKICH

– utworzenie Królestwa Polskiego (Kongresowego),

– car polskim królem,

– Wielkopolska w rękach Prus,

– powstanie Rzeczypospolitej Krakowskiej,

– Galicja w rękach Austrii.

CZYM BYŁO ŚWIĘTE PRZYMIERZE?

Sojusz chrześcijańskich monarchów Europy, którzy w swojej polityce mieli się kierować zasadami Ewangelii czyli sprawiedliwością, miłością i pokojem.

WALKA Z PORZĄDKIEM POKONGRESOWYM

KTO I DLACZEGO NIE BYŁ ZADOWOLONY Z POSTANOWIEŃ KONGRESU WIEDEŃSKIEGO?

Z postanowień kongresu wiedeńskiego niezadowolone były narody europejskie, które dążyły do wyzwolenia się spod obcego panowania m.in. Włochy i Polska. Postanowienia kongresu pozbawiły te narody możliwości odzyskania swojej niepodległości.

POJĘCIA

konserwatyzm – ideologia społeczno-polityczna broniąca tradycyjnego ładu społecznego

liberalizm – ideologia społeczno-polityczna głosząca, że wolność i nieskrępowana działalność jednostek mają nadrzędną wartość

WYDARZENIA, KTÓRE PODWAŻYŁY USTALENIA KONGRESU?

– powstanie dekabrystów

– rewolucja lipcowa

PRZYCZYNY REWOLUCJI LIPCOWEJ WE FRANCJI:

– ograniczenie wolności wypowiedzi;

– rozwiązanie izby niższej parlamentu.

SKUTKI REWOLUCJI LIPCOWEJ WE FRACJI:

– abdykacja króla

– zniesienie cenzury

KRÓLESTWO POLSKIE

Na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego Królestwo Polskie zostało związane z Rosją unią personalną.

Unia personalna – związek dwóch lub więcej państw, który posiadał wspólnego monarchę.

GOSPODARKA

– W Królestwie Polskim zwanym inaczej Kongresówką rozwijał się przemysł górniczy, hutniczy i włókienniczy.

– Przedsięwzięcia kredytował Bank Polski, który powstał z  inicjatywy Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego.

– funkcjonowało polskie szkolnictwo, w tym Uniwersytet Warszawski, założony w 1816 roku przez cara Aleksandra I.

ZIEMIE POLSKIE PO KOGRESIE WIEDEŃSKIM

– Wielkie Księstwo Poznańskie – zabór pruski

– Królestwo Polskie/Królestwo Kongresowe/Kongresówka – zabór rosyjski

– Galicja – zabór austriacki

– Rzeczpospolita Krakowska – Wolne Miasto Kraków

KIM BYŁ NAMIESTNIK?

Namiestnik – czuwał nad funkcjonowaniem władz Królestwa. Został nim generał Józef Zajączek (uczestnik insurekcji kościuszkowskiej i weteran wojsk napoleońskich).

 

KIM BYŁ FRANCISZEK KSAWERY DRUCKI-LUBECKI?

Był księciem, ministrem skarbu. Z jego inicjatywy powstał Bank Polski.

DZIAŁANIA KSIĘCIA DRUCKIEGO-LUBECKIEGO WSPIERAJĄCE PRZEMYSŁ W KRÓLESTWIE POLSKIM:

– założenie państwowego Banku Polski,

– założenie Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego,

– obniżenie ceł na polskie towary eksportowe do Rosji,

– bezcłowy import z Rosji.

 

DLACZEGO W KRÓLESTWIE POLSKIM POWSTAŁA OPOZYCJA LEGALNA? JAKI BYŁ JEJ CEL?

Legalna opozycja protestowała przeciw carowi łamiącego konstytucję.

Cel: zapewnienie przestrzegania praw.

DLACZEGO W KRÓLESTWIE POLSKIM POWSTAŁA OPOZYCJA NIELEGALNA? JAKI BYŁ JEJ CEL?

Brak zgody na nieprzestrzeganie konstytucji przez cara.

Cel: walka o niepodległość Polski.

POWSTANIE LISTOPADOWE

DATY

29-30 listopada 1830  r. – początek powstania listopadowego

14.02.1831 r. – bitwa pod Stoczkiem. Polskie oddziały pokonały Rosyjskich żołnierzy.

25.02.1831 r. – bitwa pod Grochowem (Polacy ocalili stolicę) W bitwie tej dowodził generał Józef Chłopicki.

31.03.1831 r. – bitwa pod Wawrem i Dębem Wielkim (zwycięstwo oddziałów polskich). Dowodził generał Ignacy Prądzyński.

10.04.1831 r. – bitwa pod Iganiem (zwycięstwo oddziałów polskich). Dowodził generał Ignacy Prądzyński.

26.05.1831 r. – bitwa pod Ostrołęką. Polacy ponieśli klęskę.

6-7. 09.1831 r. – bitwa Warszawska

8 września 1831 roku podjęto decyzję o poddaniu Warszawy

POSTACIE, KTÓRE BRAŁY UDZIAŁ W WOJNIE POLSKO-ROSYJSKIEJ W 1831 R.:

– Józef Chłopicki;

– Józef Sowiński;

– Julian Ordon;

– Ignacy Prądzyński.

CZYM BYŁA?

Cytadela warszawska –  twierdza zbudowana w Warszawie z rozkazu cara Mikołaja I w ramach represji po powstaniu listopadowym.

Wielka Emigracja (Dlaczego Emigrację po powstaniu listopadowym nazywano wielką?) – Po powstaniu listopadowym ok. 10 tys. Polaków w obawie przed prześladowaniami emigrowało do Europy zachodniej, w tym wielu polskich polityków i artystów np. Adam Mickiewicz, Fryderyk Chopin.

JAKIE ORGANIZACJE POLITYCZNE DZIAŁAŁY WŚRÓD EMIGRANTÓW?

Hotel Lambert – organizacja działała we Francji w Paryżu. Działali w niej głownie zamożne kręgi społeczne. Ugrupowanie konserwatywno-liberalne. Zakładał wskrzeszenie Rzeczpospolitej w granicach sprzed 1772 roku.

TDP – Towarzystwo Demokratyczne Polskie – organizacja działała we Francji w Paryżu. Wzywało Polaków do zbrojnej walki o niepodległość, gdzie główną rolę odegrał lud.

ZIEMIE POLSKIE PO UPADKU POWSTANIA LISTOPADOWEGO

urbanizacja – wzrost liczby ludności miejskiej, rozwój miast

rabacja (rzeź galicyjska) – ruchy chłopskie na terenach zachodniej Galicji o charakterze antyszlacheckim i antypańszczyźnianym.

NA CZYM POLEGAŁA PRACA ORGANICZNA?
W JAKIM ZABORZE ZACZĘTO JĄ STOSOWAĆ?

Pracę organiczną zaczęto stosować w zaborze pruskim.

Praca organiczna – działanie na rzecz rozwoju gospodarczego ludności z ziem polskich

– rozwój gospodarki polskiej – Hipolit Cegielski założyciel polskiej fabryki,

– dbanie o oświatę,

– rozwój gospodarstw rolnych poprzez stosowanie sztucznych nawozów i wykorzystywanie maszyn.

NA CZYM POLEGAŁA NOC PASKIEWICZOWSKA? W JAKIM ZABORZE MIAŁA MIEJSCE?

Noc paskiewiczowska polegała na ograniczeniu swobód w Królestwie Polskim po upadku powstania listopadowego.

Wprowadzono cenzurę do książek i czasopism wydawanych w języku polskim, wprowadzono m.in:

– język rosyjski jako język urzędowy,

– zlikwidowano polskie uniwersytety w Warszawie i Wilnie.

Ograniczenia te miały miejsce w zaborze rosyjskim.

DATY

1846 rok – w wyniku działań emisariuszy, wybuchło powstanie krakowskie, które zakończyło się klęską. Jednym z jego przywódców był Edward Dembowski. Do klęski przyczynili się chłopi, którzy wzięli udział w rabacji galicyjskiej. Ofiarami chłopskich rozruchów stali się przede wszystkim przedstawiciele szlachty i duchowieństwa.

1831 r. – ograniczenie autonomii Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Władze pruskie rozpoczęły politykę germanizacji, z czym wiązało się zwalczanie języka polskiego w szkołach i urzędach. Natomiast przedstawiciele polskiej inteligencji i ziemiaństwa zaczęli realizować program pracy organicznej. Jednym z elementów tych działań było założenie fabryki maszyn rolniczych w Poznaniu przez Hipolita Cegielskiego.

1848 – 1849 – w tych latach w wielu krajach Europy doszło do wystąpień rewolucyjnych zwanych Wiosną Ludów

PRZYCZYNY WYBUCHU WIOSNY LUDÓW

– klęska głodu

– kryzys gospodarczy

– dążenie do rozszerzania konstytucji

– dążenie do nadania praw obywatelskich

 

SKUTKI WIOSNY LUDÓW

– ostateczne obalenie monarchii Burbonów we Francji

– Francja stała się republiką tzw. II Republiką

ZNANA POSTAĆ I WYDARZENIE Z NIĄ ZWIĄZANE

Charles Maurice de Talleyrand – francuski mąż stanu, polityk i dyplomata, odgrywał ważną rolę w obradach kongresu wiedeńskiego

Ludwik Napoleon Bonaparte – prezydent Francji, a następnie cesarz Francuzów

Józef Bem – polski generał, zyskał sławę w okresie powstania listopadowego, jeden z wodzów powstańczych wojsk węgierskich w latach 1848–1849

Joachim Lelewel – polski historyk i polityk, w czasie powstania listopadowego członek Rządu Narodowego i jeden z przywódców Towarzystwa Patriotycznego

Aleksander I – cesarz rosyjski i król polski, jeden z inicjatorów Świętego Przymierza

Franciszek Józef I – cesarz Austrii, objął tron w czasie Wiosny Ludów

Adam Jerzy Czartoryski – prezes Rządu Narodowego w czasie powstania listopadowego, na emigracji przywódca obozu Hotelu Lambert

Ludwik Mierosławski – polski działacz polityczny, generał, w okresie Wiosny Ludów dowódca polskich sił w czasie powstania wielkopolskiego

George Stephenson – zbudował pierwszą lokomotywę parową.

Samuel Morse – zbudował pierwszy telegraf elektromagnetyczny.

GRUPY SPOŁECZNE: BURŻUAZJA I ROBOTNICY

BURŻUAZJA – do tej grupy  należeli właściciele fabryk, wielcy potentaci przemysłowi

ROBOTNICY – nie istniały przepisy regulujące ich prawa i obowiązki, długo pracowali i nie  mieli dni wolnych, otrzymywali niskie wynagrodzenia, mieszkali w złych warunkach. Ich bronią stały się strajki. Z czasem organizowali związki zawodowe